Προστασία εργαζομένου έναντι της καταγγελίας της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας

Ο πρόσφατος νόμος 5053/2023 επέφερε σημαντικές αλλαγές στο προστατευτικό πλέγμα που επιφυλάσσει ο νομοθέτης στον εργαζόμενο σε σχέση με την διατήρηση της θέσης εργασίας του. Στο πλαίσιο αυτό, ο νομοθέτης προβλέπει έναν μακρύ κατάλογο περιπτώσεων για τις οποίες απαγορεύεται ρητά η καταγγελία της σύμβασης εργασίας. Οι περιπτώσεις αυτές προβλέπονται στο άρθρο 339 του ΠΔ 80/2022.

Προκαταρκτικώς θα πρέπει να σημειωθεί ότι με τις νέες διατάξεις αντιστρέφεται το βάρος απόδειξης και εφόσον ο εργαζόμενος ασκήσει αγωγή επικαλούμενος ακυρότητα της καταγγελίας της σύμβασης εργασίας του, ο εργοδότης πρέπει να αποδείξει ότι απέλυσε τον εργαζόμενο για νόμιμο λόγο. Θεσμοθετείται, λοιπόν, η ισχυροποίηση της θέσης του εργαζομένου ενώπιον του δικαστηρίου και αυτό είναι κάτι που δεν μπορεί να παραβλεφθεί αν ληφθεί υπόψη το πόσο εκτεταμένος είναι ο κατάλογος των λόγων απόλυσης που περιλαμβάνει το ανωτέρω άρθρο.

Αξίζει επιπλέον να επισημανθεί και η νέα πρόβλεψη για την καταβολή επιπρόσθετης αποζημίωσης στην περίπτωση της καταγγελίας της σύμβασης εργασίας που ενδέχεται να επιδικασθεί από το Δικαστήριο. Συγκεκριμένα, προβλέπεται ρητά ότι αν η καταγγελία της σύμβασης εργασίας πάσχει για λόγο διαφορετικό από τους λόγους που απαριθμούνται στο άρθρο 339 παρ. 1 και 1^α του ΠΔ 80/2022, το Δικαστήριο, αντί οποιασδήποτε άλλης συνέπειας, μετά από αίτημα είτε του εργαζομένου είτε του εργοδότη, μπορεί να επιδικάζει υπέρ του εργαζομένου ποσό πρόσθετης αποζημίωσης, το οποίο δεν μπορεί να είναι μικρότερο των τακτικών αποδοχών τριών (3) μηνών ούτε μεγαλύτερο του διπλάσιου της κατά νόμο αποζημίωσης, λόγω καταγγελίας κατά τον χρόνο απόλυσης. Κατά τον καθορισμό του ποσού της πρόσθετης αποζημίωσης, το δικαστήριο λαμωάνει υπόψη του ιδίως την ένταση του πταίσματος του εργοδότη και την περιουσιακή και οικονομική κατάσταση του εργαζομένου και του εργοδότη. Επίσης, προβλέπεται ότι ο εργαζόμενος που προσφεύγει για κάποιον από τους λόγους που απαριθμούνται στο άρθρο 1 και 1^Α και επικαλείται σχετικό ελάττωμα της καταγγελίας, δύναται να αιτηθεί, αντί για την αναγνώριση της ακυρότητας της καταγγελίας και την επέλευση των συνεπειών αυτής, την πρόσθετη αποζημίωση κατά τα οριζόμενα στην παρ. 3 του άρθρο 66 του Ν. 4808/2021.

1. Απαγόρευση καταγγελίας σύμβασης λόγω μητρότητας

Στο άρθρο 339 παρ. 1 περ. γγ) του ΠΔ 80/2022 αναφέρεται ρητά ότι η καταγγελία της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας αορίστου χρόνου από τον εργοδότη είναι άκυρη, εφόσον αντίκειται σε ειδική διάταξη νόμου, ιδίως όταν πρόκειται για απόλυση εγκύων και τεκουσών όταν δε συντρέχει σπουδαίος λόγος. Ειδικότερα, απαγορεύεται και είναι απόλυτα άκυρη η καταγγελία της σύμβασης ή σχέσης εξαρτημένης εργασίας εργαζόμενης από τον εργοδότη της, τόσο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης της όσο και για το χρονικό διάστημα δεκαοκτώ (18) μηνών μετά τον τοκετό ή κατά την απουσία της για μεγαλύτερο χρόνο, λόγω ασθένειας που οφείλεται στην κύηση ή τον τοκετό, εκτός αν υπάρχει σπουδαίος λόγος για καταγγελία.

Η προστασία από την καταγγελία της σύμβασης εργασίας ισχύει τόσο έναντι του εργοδότη στον οποίο η τεκούσα προσλαμβάνεται, χωρίς να έχει προηγουμένως απασχοληθεί αλλού, πριν συμπληρώσει δεκαοκτώ (18) μήνες από τον τοκετό ή το μεγαλύτερο χρόνο που προβλέπεται στο ως άνω άρθρο, όσο και έναντι του νέου εργοδότη, στον οποίο η τεκούσα προσλαμβάνεται και μέχρι τη συμπλήρωση των ανωτέρω χρόνων.

Επισημαίνεται επίσης ότι ως σπουδαίος λόγος δεν μπορεί να θεωρηθεί ενδεχόμενη μείωση της απόδοσης στην εργασία της εγκύου που οφείλεται στην εγκυμοσύνη ή στις οικογενειακές υποχρεώσεις του εργαζόμενου γονέα.

Σε περίπτωση που υφίσταται σπουδαίος λόγος καταγγελίας (π.χ. διακοπή εργασιών της επιχείρησης, αντισυμβατική συμπεριφορά της εργαζόμενης, αθέτηση και πλημμελής εκπλήρωση των εργασιακών της καθηκόντων), ο εργοδότης υποχρεούται να αιτιολογεί την καταγγελία γραπτώς και να προβαίνει στην σχετική κοινοποίηση στην αρμόδια Επιθεώρηση Εργασίας.

2. Απαγόρευση καταγγελίας σύμβασης εργασίας λόγω πατρότητας

Ειδική προστασία έναντι της απόλυσης προβλέπεται πλέον και για τον εργαζόμενο πατέρα νεογέννητου τέκνου. Ο εργαζόμενος πατέρας νεογέννητου τέκνου, συγκεκριμένα, προστατεύεται για χρονικό διάστημα από τη γέννηση και έως έξι (6) μήνες από αυτήν, εκτός αν υπάρχει σπουδαίος λόγος.

3. Περιορισμοί λόγω ύπαρξης καταγγελίας περιστατικού βίας και παρενόχλησης στο χώρο εργασίας

Ακυρότητα της καταγγελίας της σύμβασης εργασίας επέρχεται και στις περιπτώσεις που αυτή ασκείται ως αντίδραση στην άσκηση των δικαιωμάτων σε περίπτωση βίας και παρενόχλησης, όπως αυτά εκ του νόμου προβλέπονται και σύμφωνα με το άρθρο 65, εφόσον συνιστά εκδικητική συμπεριφορά ή αντίμετρο για περιστατικό βίας και παρενόχλησης που εκδηλώνεται στο χώρο εργασίας.

4. Απαγόρευση καταγγελίας σύμβασης εργασίας λόγω ενάσκησης νομίμου δικαιώματος εκ μέρους του μισθωτού

Η καταγγελία της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας αορίστου χρόνου είναι άκυρη εφόσον γίνεται ως αντίδραση σε ενάσκηση νομίμου δικαιώματος του εργαζομένου. Για παράδειγμα, απαγορεύεται και είναι απόλυτα άκυρη η καταγγελία της σύμβασης εργασίας εργαζομένου επειδή προέβη στην άσκηση ενός νομίμου δικαιώματός του όπως είναι η συμμετοχή του σε νόμιμη απεργία ή η υποβολή αιτήματός του για λήψη νόμιμης προβλεπόμενης άδειας κλπ.

5. Απαγόρευση καταγγελίας σύμβασης εργασίας κατά την περίοδο λήψης της ετήσιας άδειας

Η καταγγελία της σύμβασης εργασίας κατά την περίοδο λήψης ετήσιας άδειας απαγορεύεται. Η απαγόρευση αυτή είναι απόλυτη και δεν επιτρέπει την απόλυση για οποιονδήποτε λόγο. Σε περίπτωση δε που γίνει, θεωρείται άκυρη. Επισημαίνεται, επίσης, ότι και η προειδοποίηση απόλυσης απαγορεύεται κατά τη διάρκεια της άδειας, αφού συνιστά καταγγελία, υπό την έννοια ότι με την προειδοποίηση λαμβάνει χώρα η καταγγελία της σύμβασης και κατά το χρόνο της λήξης της προειδοποίησης επέρχονται τα αποτελέσματα αυτής.

*Το γραφείο μας διαθέτει μεγάλη εμπειρία σε πάσης φύσεως ζητήματα εργατικού και κοινωνικοασφαλιστικού δικαίου (απολύσεις, οφειλή δεδουλευμένων αποδοχών, διεκδίκηση υπερωριών και πάσης φύσης εργατικών απαιτήσεων, άκυρη απόλυση, παράσταση σε πάσης φύσεως εργατικές διαφορές, καταμέτρηση ενσήμων, υπολογισμός ποσού σύνταξης, υποβολή αίτησης συνταξιοδότησης, συντάξεις γήρατος, αναπηρίας, θανάτου κ.ο.κ). Για περαιτέρω νομικές συμβουλές ή για την ανάθεση της υπόθεσής σας στο γραφείο μας μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας στο τηλ. 2313 079293 ή με email στο info@siopi-law.gr. Σημειώνεται ότι απαγορεύεται βάσει Κώδικα περί Δικηγόρων η παροχή νομικών συμβουλών άνευ της ανάλογης αμοιβής (άρθρο 57 Ν. 4194/2013)*

Δάφνη I. Σιώπη

Δικηγόρος LLM

Γραφείο Θεσσαλονίκης:

Τσιμισκή 52, Θεσσαλονίκη

Τ. 2313 079293, 6977 568673

Ε. info@siopi-law.gr, dsiopi@siopi-law.gr

Γραφείο Αθήνας:

Σόλωνος 134, Αθήνα

Τ. 211 0035843, 6977 568673

Ε. athens@siopi-law.gr, dsiopi@siopi-law.gr