Αναγνώριση αλλοδαπών δικαστικών αποφάσεων διαζυγίου στην Ελλάδα
Η διαδικασία του διαζυγίου είναι συχνά πολύπλοκη και συναισθηματικά φορτισμένη, και όταν συνδυάζεται με τη διάσταση των διεθνών κανονισμών και της δικαιοδοσίας, γίνεται ακόμα πιο απαιτητική. Ειδικά στην περίπτωση που η δικαστική απόφαση του διαζυγίου εκδοθεί σε χώρα εκτός Ελλάδας και κρίνεται απαραίτητη η αναγνώριση αυτής στην ελληνική έννομη τάξη, με σκοπό την ανάπτυξη εννόμων συνεπειών εντός αυτής, η διαδικασία αυτή μπορεί να φανεί περίπλοκη και εξεζητημένη.
Όταν οι συνέπειες μιας δικαστικής απόφασης επηρεάζουν τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των εμπλεκόμενων μερών στην Ελλάδα, είναι απαραίτητο να τηρηθούν αυστηρές διαδικασίες αναγνώρισης αυτής της απόφασης, έτσι ώστε να αποκτήσει νομική ισχύ και να επιφέρει τις επιθυμητές συνέπειες στην ελληνική επικράτεια.
- Προϋποθέσεις Αναγνώρισης Διαζυγίου Εκτός Ελλάδας
Η αναγνώριση μιας δικαστικής απόφασης διαζυγίου που εκδόθηκε στο εξωτερικό στην Ελλάδα προϋποθέτει ότι η απόφαση πληροί ορισμένες βασικές προϋποθέσεις (άρθρο 323 ΚΠολΔ). Ειδικότερα, πρέπει να εξασφαλιστεί ότι η αλλοδαπή απόφαση:
- Δεν παραβιάζει τη δημόσια τάξη της Ελλάδας: Δηλαδή, η απόφαση πρέπει να σέβεται τις θεμελιώδεις αρχές του ελληνικού δικαίου, όπως την προστασία των δικαιωμάτων του ατόμου και την οικογενειακή ευημερία.
- Εκδόθηκε από αρμόδιο δικαστήριο: Το δικαστήριο που εξέδωσε την απόφαση πρέπει να έχει τη δικαιοδοσία να επιλαμβάνεται της υπόθεσης σύμφωνα με τα διεθνή ιδιωτικά δίκαια.
- Δεν αντίκειται σε προηγούμενη απόφαση ελληνικού δικαστηρίου: Η ξένη απόφαση δεν μπορεί να έρχεται σε σύγκρουση με προηγούμενη απόφαση ελληνικού δικαστηρίου ή με άλλες νομικές πράξεις που ισχύουν στην Ελλάδα.
- Ακολουθήθηκε η διαδικασία που προβλέπεται από την χώρα της έκδοσης: Δηλαδή, να τηρήθηκαν οι νόμοι της χώρας στην οποία εκδόθηκε το διαζύγιο και να καταχωρήθηκε νόμιμα.
- Η Διαδικασία Αναγνώρισης στην Ελλάδα
Για την αναγνώριση της απόφασης διαζυγίου στην Ελλάδα, απαιτείται η κατάθεση αίτησης ενώπιον του αρμοδίου δικαστηρίου (Μονομελές Πρωτοδικείο). Η διαδικασία της αναγνώρισης, δηλαδή, δεν είναι αυτόματη, αλλά λαμβάνει χώρα κατόπιν της αναγνώρισης του δεδικασμένου της αλλοδαπής απόφασης εντός της ελληνικής επικράτειας, η οποία αναγνώριση γίνεται μέσα από μία δικαστική διαδικασία.
Στο πλαίσιο της δικαστικής διαδικασίας που ακολουθείται, ο ενδιαφερόμενος απαιτείται να προσκομίσει ενώπιον του δικαστηρίου αντίγραφο της αλλοδαπής απόφασης διαζυγίου με επίσημη μετάφραση στην ελληνική γλώσσα, επικυρωμένο με την επισημείωση της Σύμβασης της Χάγης (APOSTILLE) από την αρμόδια αλλοδαπή αρχή (για χώρες που έχουν προσχωρήσει στη Σύμβαση της Χάγης) και με επικύρωση των Ελληνικών προξενικών αρχών στην αλλοδαπή ή του Ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών, ως προς το γνήσιο της υπογραφής του αλλοδαπού οργάνου (για χώρες που δεν έχουν προσχωρήσει στη Σύμβαση της Χάγης). Επιπλέον, απαιτείται να προσκομιστεί πιστοποιητικό του αλλοδαπού δικαστηρίου που να βεβαιώνει ότι η απόφαση είναι αμετάκλητη εφόσον δεν αναγράφεται στο σώμα αυτής, νόμιμα επικυρωμένο και με επίσημη μετάφρασή του στην ελληνική γλώσσα.
Αφού κατατεθεί η αίτηση, το ελληνικό δικαστήριο εξετάζει τη συμφωνία της αλλοδαπής απόφασης με το ελληνικό δίκαιο και, αν όλα είναι εντάξει, εκδίδει απόφαση αναγνώρισης του δεδικασμένου της αλλοδαπής απόφασης. Η εν λόγω απόφαση θα πρέπει στην συνέχεια να καταχωριστεί στο ληξιαρχείο όπου είναι δηλωμένος και ο γάμος των μερών, ώστε πλέον η αλλοδαπή απόφαση διαζυγίου να αναπτύσσει πλήρη ισχύ εντός της ελληνικής επικράτειας.
- Ειδικώς η περίπτωση των διαζυγίων που έχουν εκδοθεί σε κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Δεν απαιτείται απόφαση Ελληνικού δικαστηρίου για την αναγνώριση του δεδικασμένου της αλλοδαπής δικαστικής απόφασης (ή αντίστοιχης απόφασης λύσης γάμου αρμόδιας αρχής) όταν έχει εκδοθεί από το αρμόδιο δικαστήριο ή την αρμόδια αρχή του κράτους μέλους της Ε.Ε. (πλην της Δανίας):
ΑΥΣΤΡΙΑ, ΒΕΛΓΙΟ, ΓΑΛΛΙΑ, ΓΕΡΜΑΝΙΑ, ΕΛΛΑΔΑ, ΙΡΛΑΝΔΙΑ, ΙΣΠΑΝΙΑ, ΙΤΑΛΙΑ, ΛΟΥΞΕΜΒΟΥΡΓΟ, ΜΕΓΑΛΗ ΒΡΕΤΑΝΙΑ, ΟΛΛΑΝΔΙΑ, ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ, ΣΟΥΗΔΙΑ ΚΑΙ ΦΙΝΛΑΝΔΙΑ (μετά την 1η Μαρτίου του 2001, ή από την ημερομηνία ένταξης της χώρας στην Ε.Ε. αν αυτή έγινε μεταγενέστερα (Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου της 29ης Μαΐου 2000), ΕΣΘΟΝΙΑ, ΚΥΠΡΟ, ΛΕΤΟΝΙΑ, ΛΙΘΟΥΑΝΙΑ, ΜΑΛΤΑ, ΟΥΓΓΑΡΙΑ, ΠΟΛΩΝΙΑ, ΣΛΟΒΑΚΙΑ, ΣΛΟΒΕΝΙΑ και ΤΣΕΧΙΑ (μετά την 1η Μαΐου 2004), ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ και ΡΟΥΜΑΝΙΑ (μετά την 1/1/2007). Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις για τα διαζύγια που έχουν εκδοθεί από κράτη μέλη της Ε.Ε. μετά την ημερομηνία έναρξης ισχύος του «ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ (ΕΚ) αριθ. 2201/2003 του Συμβουλίου της 27ης Νοεμβρίου 2003», θα πρέπει να προσκομίζεται και το πιστοποιητικό του άρθρου 39, νομίμως επικυρωμένο και μεταφρασμένο και αντιστοίχως, για διαζύγια εντός ΕΕ, όπως ανωτέρω, που έχουν εκδοθεί από 01-08-2022, το νομίμως επικυρωμένο και μεταφρασμένο πιστοποιητικό του άρθρου 36 του διάδοχου «Κανονισμού (ΕΕ) 2019/1111 του Συμβουλίου, της 25ης Ιουνίου 2019».
Επομένως, η διαδικασία αναγνώρισης ενός διαζυγίου που εκδόθηκε σε χώρα της ΕΕ στην Ελλάδα είναι αρκετά πιο απλή σε σύγκριση με τις περιπτώσεις εκτός ΕΕ, και αυτό οφείλεται στον κανονισμό «Βρυξέλλες II» που διευκολύνει την αυτόματη αναγνώριση των αποφάσεων. Στην περίπτωση αυτή, ισχύει η «αυτόματη αναγνώριση» και σε αντίθεση με τις αποφάσεις από τρίτες χώρες, οι αποφάσεις διαζυγίου από χώρες της ΕΕ αναγνωρίζονται αυτόματα στην Ελλάδα, χωρίς να χρειάζεται να υποβληθεί αίτηση αναγνώρισης του αλλοδαπού δεδικασμένου στο δικαστήριο, εκτός αν υπάρχει αντίρρηση από τον αντίδικο ή άλλες ειδικές συνθήκες (π.χ., παραβίαση της δημόσιας τάξης).
Ομοίως, δεν απαιτείται η έκδοση απόφασης αναγνώρισης δεδικασμένου της αλλοδαπής δικαστικής απόφασης διαζυγίου εάν:
-έχει εκδοθεί από δικαστήριο της ΑΡΜΕΝΙΑΣ (άρθρο 22 του Ν.3007/2002),
-έχει εκδοθεί από δικαστήριο της ΓΕΩΡΓΙΑΣ (άρθρο 26 του Ν. 2813/2000),
-έχει εκδοθεί από δικαστήριο της ΡΟΥΜΑΝΙΑΣ (άρθρο 25 του Ν.Δ. 429/1974) και
-έχει εκδοθεί από δικαστήριο της ΣΥΡΙΑΣ(άρθρο 26 του Ν. 1450/1984).
- Διαζύγια στο Ηνωμένο Βασίλειο – Brexit
Μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2020 το Ηνωμένο Βασίλειο, ως κράτος μέλος της Ε.Ε., δεσμευόταν και εφάρμοζε τον «Κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 2201/2003 του Συμβουλίου της 27ης Νοεμβρίου 2003». Με τη θέση σε ισχύ του BREXIT από 01-01-2021, το ανεφάρμοστο του ενωσιακού δικαίου (Καν. 2201/2003) επιφέρει ολική επαναφορά στον ελληνικό Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας. Εξάλλου, το Ενωμένο Βασίλειο έχει κυρώσει τη σύμβαση της 1ης Ιουνίου 1960 για την αναγνώριση διαζυγίων και δικαστικών χωρισμών, την οποία όμως δεν έχει κυρώσει η χώρα μας.
Επομένως,
– απαιτείται απόφαση Ελληνικού δικαστηρίου για την αναγνώριση του δεδικασμένου της σχετικής βρετανικής απόφασης
α) για τα διαζύγια που έχουν εκδοθεί πριν την 01-03-2001 και
β) για τα διαζύγια που έχουν εκδοθεί μετά την 01-01-2021 κι εφεξής
– για τα διαζύγια που έχουν εκδοθεί από το Μάρτιο του 2005 μέχρι και το τέλος του 2020 θα πρέπει να προσκομίζεται και το πιστοποιητικό του άρθρου 39 («ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΚ) αριθ. 2201/2003 του Συμβουλίου της 27ης Νοεμβρίου 2003»),νομίμως επικυρωμένο και μεταφρασμένο.
*Το γραφείο μας διαθέτει μεγάλη εμπειρία σε πάσης φύσεως ζητήματα οικογενειακού δικαίου (επιμέλεια και διατροφή ανηλίκου τέκνου, παραχώρηση οικογενειακής στέγης, υποθέσεις ενδοοικογενειακής βίας, διαζύγιο, αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα, υιοθεσίες, υποθέσεις ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής κ.ο.κ). Για περαιτέρω νομικές συμβουλές ή για την ανάθεση της υπόθεσής σας στο γραφείο μας μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας στο τηλ. 2313 079293 ή με email στο info@siopi-law.gr. Σημειώνεται ότι απαγορεύεται βάσει Κώδικα περί Δικηγόρων η παροχή νομικών συμβουλών άνευ της ανάλογης αμοιβής (άρθρο 57 Ν. 4194/2013)*
Δάφνη I. Σιώπη
Δικηγόρος LLM
Γραφείο Θεσσαλονίκης:
Τσιμισκή 52, Θεσσαλονίκη
Τ. 2313 079293, 6977 568673
Ε. info@siopi-law.gr, dsiopi@siopi-law.gr
Γραφείο Αθήνας:
Σόλωνος 134, Αθήνα
Τ. 211 0035843, 6977 568673
Ε. athens@siopi-law.gr, dsiopi@siopi-law.gr