Ένας από τους συνηθέστερους τρόπους με τον οποίο μπορεί κάποιος αλλοδαπός να αποκτήσει την ελληνική ιθαγένεια είναι η πολιτογράφηση. Πολιτογράφηση είναι η διοικητική πράξη με την οποία ένα Κράτος καθιστά υπήκοό του έναν αλλοδαπό και τον εξομοιώνει ως προς τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του με τους υπόλοιπους πολίτες του κράτους. Προκειμένου να αποκτήσει κάποιος αλλοδαπός την ελληνική ιθαγένεια με πολιτογράφηση, πρέπει να υποβάλει αίτηση προς την αρμόδια αρχή. Κατά το άρθρο 11 ΚΕΙ, η κτήση της Ελληνικής Ιθαγένειας από τέκνα πολιτογραφημένου αλλοδαπού, γίνεται χωρίς άλλη διατύπωση, εάν κατά την πολιτογράφηση αυτά είναι ανήλικα και άγαμα.
Κάθε αλλοδαπός που επιθυμεί την κτήση της ελληνικής ιθαγένειας με πολιτογράφηση οφείλει να υποβάλλει δήλωση πολιτογράφησης στον δήμο της μόνιμης διαμονής του. Το έγγραφο της εν λόγω δήλωσης υπογράφεται παρουσία του Δημάρχου ή οποιοδήποτε άλλου εξουσιοδοτούμενου υπαλλήλου και δύο Ελλήνων πολιτών ως μαρτύρων. Η δήλωση αυτή καταχωρείται σε ειδικό πρωτόκολλο και ο ενδιαφερόμενος λαμβάνει ακριβές αντίγραφο της δήλωσής του, μαζί με το έντυπο της αιτήσεως πολιτογράφησης.
Αφού λάβει κάποιος την αίτηση πολιτογράφησης, πρέπει να τη συμπληρώσει και να την καταθέσει στις υπηρεσίες της Αποκεντρωμένης Διοίκησης του δήμου στον οποίο έχει την κατοικία του ο ενδιαφερόμενος.
Για να λάβει κανείς την ελληνική ιθαγένεια με πολιτογράφηση, οφείλει να πληροί ορισμένες τυπικές προϋποθέσεις, οι οποίες είναι:
α) Να είναι ενήλικος κατά τον χρόνο της υποβολής της δήλωσης πολιτογράφησης, να έχει συμπληρώσει δηλαδή το δέκατο όγδοο (18ο) έτος της ηλικίας του κατά την ημέρα υποβολής της αίτησης,
β) Να μην έχει κάποιο ποινικό κώλυμα, δηλαδή να μην έχει καταδικαστεί αμετάκλητα για κάποιο αδίκημα που τέλεσε εκ δόλου (όχι από αμέλεια) κατά την τελευταία δεκαετία πριν από την υποβολή της αίτησης πολιτογράφησης,
γ) Να μην τελεί υπό απέλαση ή άλλη εκκρεμότητα του καθεστώτος νόμιμης παραμονής του στη Χώρα. Είναι επίσης αδύνατο να αποκτήσει την Ελληνική ιθαγένεια με πολιτογράφηση όποιος δεν κατέχει τίτλο νόμιμης διαμονής ή το καθεστώς της διαμονής του είναι αβέβαιο,
δ) Να αποδεικνύει τον απαιτούμενο νόμιμο χρόνο διαμονής στην Ελλάδα, ο οποίος, σύμφωνα με το άρθρο 5 του Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας, είναι: 1) τουλάχιστον επτά (7) συνεχή έτη ή 2) τουλάχιστον πέντε (5) συνεχή έτη νόμιμης διαμονής στη χώρα, εφόσον αυτά έχουν συμπληρώσει στις 24/03/2010 ή 3) τουλάχιστον τρία (3) έτη διαμονής στην Ελλάδα, εφόσον το ενδιαφερόμενο πρόσωπο: α) έχει ιθαγένεια κράτους – μέλους της ΕΕ, 2) είναι σύζυγος Έλληνα ή Ελληνίδας με τέκνο, 3) έχει γονική μέριμνα τέκνου Ελληνικής Ιθαγένειας ή 4) είναι ήδη αναγνωρισμένος πολιτικός πρόσφυγας ή ανιθαγενής.
ε) Να κατέχει έναν από τους κάτωθι τίτλους νόμιμης διαμονής: 1) άδεια επί μακρόν διαμένοντος ή άδεια δεύτερης γενιάς, 2) βεβαίωση ή άλλον τίτλο διαμονής που χορηγείται σε πολίτες κρατών – μελών της ΕΕ ή των χωρών ΕΖΕΣ, 3) δελτίο ή άλλον τίτλο διαμονής που χορηγείται σε μέλη οικογένειας Έλληνα πολίτη ή πολίτη κράτους – μέλους της ΕΕ ή σε γονείς ανηλίκου ημεδαπού, 4) δελτίο αναγνωρισμένου πολιτικού πρόσφυγα ή καθεστώς επικουρικής προστασίας ή μέλους οικογένειας κατόχου τέτοιου δελτίου, 5) ταξιδιωτικά έγγραφα ή ειδικό δελτίο που έχει χορηγηθεί από ημεδαπή αρχή, σύμφωνα με τις διατάξεις της Διεθνούς Σύμβασης της Νέας Υόρκης, περί του καθεστώτος των ανιθαγενών.
Ως προς τα δικαιολογητικά που χρειάζεται να προσκομισθούν για να κατατεθεί η αίτηση πολιτογράφησης, αυτά πρέπει, σύμφωνα με το άρθρο 6 παρ. 3 του Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας (ΚΕΙ) να είναι επικυρωμένα, να φέρουν δηλαδή είτε τη σφραγίδα της Χάγης (apostille), εφόσον οι χώρες από τις οποίες έχουν εκδοθεί έχουν προσχωρήσει στη σχετική σύμβαση ή να είναι επικυρωμένα από τις Ελληνικές προξενικές αρχές στην αλλοδαπή ή το Ελληνικό υπουργείο εξωτερικών, ως προς το γνήσιο της υπογραφής του αλλοδαπού.
Τα έγγραφα που πρέπει να φέρει μαζί του ως δικαιολογητικά κάθε αλλοδαπός που επιθυμεί να καταθέσει αίτηση πολιτογράφησης είναι τα εξής:
α) Ακριβές αντίγραφο της δήλωσης πολιτογράφησης,
β) Αντίγραφο ΑΜΚΑ,
γ) Ακριβές αντίγραφο διαβατηρίου ή άλλου ταξιδιωτικού εγγράφου που να αποδεικνύει την ταυτοπροσωπία,
δ) Αντίγραφο του τίτλου νόμιμης διαμονής σε ισχύ,
ε) Πιστοποιητικό γέννησης του αιτούντος ή ληξιαρχική πράξη γέννησης των Ελληνικών αρχών ή άλλο ισοδύναμο πιστοποιητικό που προβλέπεται από τη νομοθεσία της πρώτης χώρας Ιθαγένειας,
στ) Αντίγραφο Εκκαθαριστικού σημειώματος ή Φορολογικής δήλωσης του τελευταίου οικονομικού έτους.
Τα παραπάνω δικαιολογητικά οφείλει να προσκομίσει ο υποβάλλων την αίτηση αλλοδαπός μαζί με το παράβολο που προβλέπεται σε κάθε περίπτωση. Το ποσό του παραβόλου αντιστοιχεί σε 700 Ευρώ, όταν πρόκειται για υπηκόους τρίτων χωρών, σε 100 Ευρώ όταν πρόκειται για ομογενείς ή κατόχους ιθαγένειας κρατών – μελών της ΕΕ ή για τους αναγνωρισμένους πολιτικούς πρόσφυγες και ανιθαγενείς. Σε περίπτωση που η αίτηση απορριφθεί και ο αλλοδαπός επιθυμεί να υποβάλει εκ νέου αίτηση, τότε το ποσό για τους υπηκόους τρίτων χωρών ανέρχεται στα 200 Ευρώ και για τους υπόλοιπους προαναφερθέντες στα 100 Ευρώ.
Επιπλέον, όσον αφορά τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, σύμφωνα με το άρθρο 7 παρ. 1 και 2 του Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας (ΚΕΙ), υπάρχει μια σειρά εγγράφων τα οποία αναζητά αυτεπαγγέλτως από την εκάστοτε αρμόδια υπηρεσία η εκάστοτε αρμόδια Αποκεντρωμένη Διοίκηση. Αφού γίνει ο απαραίτητος έλεγχος του φακέλου με τα δικαιολογητικά που προσκομίζει ο κάθε αλλοδαπός και διαπιστωθεί η πληρότητα αυτών, τότε η αποκεντρωμένη Διοίκηση αναζητά αυτεπαγγέλτως: 1) το πιστοποιητικό ποινικού μητρώου για δικαστική χρήση και 2) το πιστοποιητικό μη απέλασης και μη ανάκλησης τίτλου διαμονής. Περαιτέρω, ελέγχεται αυτεπαγγέλτως αν συντρέχουν στο πρόσωπο του ενδιαφερομένου λόγοι δημόσιας τάξης και ασφάλειας.
Εφόσον συντρέχουν όλες οι ουσιαστικές προϋποθέσεις για την πολιτογράφηση ενός αλλοδαπού, η αρμόδια υπηρεσία Ιθαγένειας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης προωθεί το φάκελο στην Επιτροπή Πολιτογράφησης, η οποία και επιτελεί τον πλέον κομβικό ρόλο, αφού γνωμοδοτεί για την ύπαρξη των ουσιαστικών προϋποθέσεων στο πρόσωπο του εκάστοτε αιτούντος αλλοδαπού και την απόδοση, τελικώς, της Ελληνικής Ιθαγένειας. Σύμφωνα με το άρθρο 5Α παρ. 1 και 2 του Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας (ΚΕΙ), οι ουσιαστικές προϋποθέσεις που πρέπει να πληροί ο αιτών είναι: α) να γνωρίζει την Ελληνική γλώσσα, ώστε να εκπληρώνει τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την ιδιότητα του Έλληνα πολίτη, β) να έχει τη δυνατότητα να συμμετέχει ενεργά και ουσιαστικά στην πολιτική ζωή της Χώρας και γ) να έχει ενταχθεί ομαλά στην οικονομική και κοινωνική ζωή της Χώρας. Για να ολοκληρωθεί η διαδικασία της πολιτογράφησης και να αξιολογηθεί συνολικά η προσωπικότητα του αιτούντος, υπάρχει εκ του νόμου υποχρέωση (άρθρο 7 παρ. 3 εδ. β΄ ΚΕΙ) της Διοίκησης για κλήση του ενδιαφερομένου προς συνέντευξη. Η κλήση οφείλει να γίνεται τουλάχιστον ένα (1) μήνα πριν την ημερομηνία της συνέντευξης και περιλαμβάνει: α) την υπόδειξη συγκεκριμένου τόπου και χρόνου συνεδρίασης της Επιτροπής, β) την υπόδειξη προσκόμισης στοιχείων που αποδεικνύουν την γνώση της Ελληνικής γλώσσας και την κάλυψη των λοιπών ουσιαστικών προϋποθέσεων για πολιτογράφηση, γ) την ενημέρωση για τα πεδία που αποτελούν το αντικείμενο της συνέντευξης και πιστοποιούν την ομαλή ένταξη και δυνατότητα ενεργούς και ουσιαστικής συμμετοχής στην πολιτική ζωή της χώρας και δ) την ενημέρωση σχετικά με την διεξαγωγή ειδικής δοκιμασίας ως προς ένα ή περισσότερα από τα παραπάνω θεματικά πεδία. Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης του ενδιαφερομένου, η οποία καταγράφεται, διαπιστώνεται αν πληρούνται οι ουσιαστικές προϋποθέσεις της πολιτογράφησης, δηλαδή η κατανόηση της ελληνικής γλώσσας τόσο προφορικά όσο και γραπτά, η εξοικείωση με την Ελληνική ιστορία, επαγγελματική και εν γένει οικονομική δραστηριότητα (σταθερή και πολυετής εργασία και μακρόχρονη επιχειρηματική δραστηριότητα), τυχόν δημόσιες ή κοινωφελείς δραστηριότητές του, τυχόν συγγενικός του δεσμός με Έλληνα πολίτη κ.α.
Αφού ολοκληρωθεί και η διαδικασία της συνέντευξης, η Υπηρεσία Ιθαγένειας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης αποστέλλει στο Υπουργείο Εσωτερικών: 1) την εισήγηση της Επιτροπής, 2) απόσπασμα πρακτικού της συνέντευξης και τον πλήρη φάκελο της υπόθεσης, ενώ παράλληλα η εισήγηση της επιτροπής κοινοποιείται και στον αιτούντα αλλοδαπό, ο οποίος έχει το δικαίωμα μέσα σε χρονικό διάστημα δεκαπέντε (15) ημερών να υποβάλλει τυχόν αντιρρήσεις του κατά της εισήγησης στο Συμβούλιο Ιθαγένειας.
Ο χρόνος διάρκειας έκδοσης απόφασης από την υποβολή της αίτησης πολιτογράφησης ανέρχεται περίπου στα τρία (3) χρόνια και η απόφαση εκδίδεται από το Υπουργείο Εσωτερικών, ενώ δημοσιεύεται και στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Όλες οι αποφάσεις πρέπει να είναι επαρκώς αιτιολογημένες, είτε θετικές είτε αρνητικές. Σε περίπτωση αποδοχής της αίτησης, ο ενδιαφερόμενος αλλοδαπός οφείλει να δώσει όρκο ενώπιο του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης, προκειμένου να λάβει την Ελληνική Ιθαγένεια. Μετά το πέρας της ορκωμοσίας, εκδίδεται από τον Γενικό Γραμματέα της αρμόδιας Αποκεντρωμένης Διοίκησης απόφαση για την εγγραφή του ενδιαφερόμενου στα δημοτολόγια και στα Μητρώα αρρένων για τους άρρενες.
*Το γραφείο μας διαθέτει μεγάλη εμπειρία σε υποθέσεις μεταναστευτικού δικαίου και δικαίου αλλοδαπών (άδειες διαμονής, ιθαγένεια, πολιτογράφηση, απέλαση, αιτήσεις ασύλου κ.ο.κ). Για περισσότερες πληροφορίες ή νομικές συμβουλές, μην διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μας στο τηλ. 2313 079293 ή με email στο info@siopi-law.gr*
Δάφνη I. Σιώπη
Δικηγόρος LLM
Τσιμισκή 52, Θεσσαλονίκη
Τ. 2313 079293, 6977 568673
Ε. info@siopi-law.gr, dsiopi@siopi-law.gr