Η ανάθεση της επιμέλειας ανηλίκου τέκνου στον πατέρα στο πλαίσιο της ελληνικής δικαστηριακής πραγματικότητας αποτελεί ένα αρκετά σπάνιο φαινόμενο. Ενόψει της κατάστασης αυτής, δεν είναι λίγοι οι άνδρες εντολείς του γραφείου μας που ζητούν να μάθουν τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες μπορούν να διεκδικήσουν με προοπτικές επιτυχίας την επιμέλεια των ανηλίκων τέκνων τους.
Σύμφωνα με τον νόμο, σε περίπτωση διαζυγίου ή διακοπής της έγγαμης συμβίωσης, το ζήτημα της επιμέλειας των ανηλίκων τέκνων ρυθμίζεται από το δικαστήριο. Στον νόμο ορίζεται (άρθρο 1511 ΑΚ) ότι κάθε απόφαση των γονέων σχετικά με την άσκηση γονικής μέριμνας, στην οποία περιλαμβάνεται και η επιμέλεια, πρέπει να αποβλέπει στο συμφέρον του τέκνου. Στο συμφέρον του τέκνου πρέπει να αποβλέπει και η απόφαση του δικαστηρίου, όταν, κατά τις διατάξεις του νόμου, το δικαστήριο αποφασίζει σχετικά με την ανάθεση της γονικής μέριμνας ή με τον τρόπο της άσκησης της. Η απόφαση του δικαστηρίου πρέπει επίσης να σέβεται την ισότητα μεταξύ των γονέων και να μην κάνει διακρίσεις εξαιτίας του φύλου, της φυλής, της γλώσσας, της θρησκείας, των πολιτικών ή όποιων άλλων πεποιθήσεων, της ιθαγένειας, της εθνικής ή κοινωνικής προέλευσης ή της περιουσίας. Ανάλογα μάλιστα και με την ωριμότητα του τέκνου, πρέπει να ζητείται και να συνεκτιμάται και η γνώμη του πριν από κάθε απόφαση σχετική με τη γονική μέριμνα, εφόσον η απόφαση αφορά τα συμφέροντά του.
Συνάγεται, επομένως, ότι ως αποφασιστικό κριτήριο για την απόφαση του δικαστηρίου ως προς την ανάθεση της επιμέλειας του ανηλίκου τέκνου, αναδεικνύεται το συμφέρον αυτού. Στο πλαίσιο αυτό, τα ελληνικά δικαστήρια δέχονται ότι βαρύτητα στο πλαίσιο της ανάθεσης της επιμέλειας πρέπει να αποδίδεται στα στοιχεία που διαμορφώνουν το απαραίτητο και πρόσφορο περιβάλλον για μία σωστή ψυχοσωματική ανάπτυξη του τέκνου, αφού η διαβίωση του παιδιού σε περιβάλλον ανεπιθύμητο προς αυτό μπορεί να έχει καταστροφική επίδραση την ανάπτυξη του. Γίνεται μάλιστα δεκτό ότι αν το περιβάλλον και των δύο γονέων είναι κατάλληλο για την ψυχοσωματική και ψυχοδιανοητική ανάπτυξη του ανηλίκου, το δικαστήριο πρέπει να επιλέξει τον γονέα με τον οποίο το ανήλικο τέκνο έχει μεγαλύτερο ψυχικό δεσμό. Αν, επομένως, το δικαστήριο διαπιστώσει ότι το ανήλικο τέκνο είναι ψυχολογικά προσκολλημένο προς τον έναν από τους δύο γονείς του, ανεξάρτητα από τον τρόπο με τον οποίο επιτεύχθηκε αυτός ο ψυχολογικός δεσμός, εφόσον ο γονέας αυτός είναι αντικειμενικά σε θέση να του προσφέρει παρόμοια προστασία όπως και ο άλλος, το δικαστήριο πρέπει να σεβαστεί την επιθυμία του ανηλίκου. Στο πλαίσιο αυτό μάλιστα, ο νόμος παρέχει την δυνατότητα να επικοινωνήσει το Δικαστήριο με τον ανήλικο, ώστε να διατυπώσει άποψη αναφορικά με την γνώμη του ανηλίκου. Προϋπόθεση για να ζητηθεί από το Δικαστήριο η γνώμη του ανηλίκου, είναι να διαπιστώνεται ότι αυτός διαθέτει την απαιτούμενη ωριμότητα, ότι δηλαδή έχει την ικανότητα να αντιληφθεί το συμφέρον του, ανεξάρτητα από την ηλικία του, η οποία δεν μπορεί καθεαυτή να εκτιμηθεί από το δικαστήριο ως στοιχείο της ωριμότητας του ανηλίκου.
Στο πλαίσιο, βέβαια, της ελληνικής δικαστηριακής πρακτικής, η ανάθεση της επιμέλειας στον πατέρα δεν αποτελεί τόσο συχνό φαινόμενο. Και τούτο, παρά το γεγονός ότι ο νόμος θεσπίζει ρητά την υποχρέωση του δικαστή να σέβεται την ισότητα μεταξύ των γονέων και να μην προβαίνει σε διακρίσεις εξαιτίας του φύλου, της φυλής, της γλώσσας, της θρησκείας, των πολιτικών ή όποιων άλλων πεποιθήσεων, της ιθαγένειας, της εθνικής ή κοινωνικής προέλευσης ή της περιουσιακής τους κατάστασης. Η ανάθεση, πάντως, της επιμέλειας των ανηλίκων τέκνων στον πατέρα δεν αποτελεί εντελώς σπάνιο φαινόμενο, καθώς υπάρχουν δικαστικές αποφάσεις που έχουν εκτιμήσει, κατά τρόπο ρηξικέλευθο σε πολλές περιπτώσεις, τις ανάγκες των ανηλίκων με βάση το συμφέρον τους, αναθέτοντας την επιμέλειά τους στον πατέρα. Αυτό συμβαίνει ιδίως σε περιπτώσεις κατά τις οποίες εκτιμάται ότι ο πατέρας μπορεί, σε αντίθεση με την μητέρα, να εξασφαλίσει στα παιδιά του ήρεμο περιβάλλον, όντας προς αυτά ενθαρρυντικός, δοτικός και γενναιόδωρος, υλικά και συναισθηματικά, καθώς και όταν τα ίδια τα ανήλικα τέκνα εκφράζουν ρητώς την επιθυμία τους να διαμένουν σταθερά και μόνιμα με τον πατέρα τους και κρίνεται ότι διαθέτουν την απαιτούμενη ωριμότητα για την διατύπωση της εν λόγω κρίσης.
Συνάγεται, επομένως, ότι το ζήτημα της δυνατότητας ενός πατέρα να διεκδικήσει με προοπτικές επιτυχίας την επιμέλεια του ανηλίκου τέκνου του θα πρέπει να αντιμετωπίζεται με βάση τις ιδιαίτερες περιστάσεις της κάθε περίπτωσης. Έτσι, δεν θα πρέπει ασφαλώς να θεωρείται μία εύκολη υπόθεση, αλλά ούτε και να εκλαμβάνεται ως μία αδύνατη προοπτική, εφόσον συντρέχουν πράγματι λόγοι που απορρέουν από το συμφέρον του τέκνου και καθιστούν επιτακτική την ανάθεση της επιμέλειάς του στον πατέρα του. Στο πλαίσιο αυτό, κρίσιμη αποβαίνει η συμβολή του δικηγόρου που χειρίζεται την υπόθεση της επιμέλειας, ο οποίος οφείλει να σταθμίσει τα εκάστοτε περιστατικά της κάθε υπόθεσης και να καθοδηγήσει αναλόγως τον εντολέα του.
* Για περισσότερες πληροφορίες ή νομικές συμβουλές, μην διστάσετε να επικοινωνήσετε με το γραφείο μας στο τηλ. 2313 079293 ή με email στο info@siopi-law.gr*
Δάφνη I. Σιώπη
Δικηγόρος LLM
Τσιμισκή 52, Θεσσαλονίκη
Τ. 2313 079293, 6977 568673
Ε. info@siopi-law.gr, dsiopi@siopi-law.gr