1. Τι είναι ο Εθνικός Κατάλογος Ανεπιθύμητων Αλλοδαπών
Με βάση το άρθρο 92 της Σύμβασης Εφαρμογής της Συμφωνίας Σένγκεν (ΣΕΣΣ), δημιουργήθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση ένα κοινό σύστημα πληροφοριών, το Σύστημα Πληροφοριών Σένγκεν (ΣΠΣ ή SIS), για την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των συμβαλλομένων κρατών, το οποίο περιέχει πληροφορίες σχετικά με πρόσωπα και αντικείμενα. Παράλληλα, σύμφωνα με το άρθρο 82 του Ν. 3386/2005, το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη τηρεί εθνικό κατάλογο ανεπιθύμητων αλλοδαπών (Ε.Κ.ΑΝ.Α) και όποιος αλλοδαπός έχει εγγραφεί σε αυτόν δεν μπορεί να εισέλθει στο Ελληνικό έδαφος για όσο διάστημα διατηρείται η εγγραφή του αυτή, ενώ στην περίπτωση που βρίσκεται στην Ελλάδα οφείλει να αναχωρήσει άμεσα.
2. Κριτήρια εγγραφής αλλοδαπού στον Εθνικό Κατάλογο Ανεπιθύμητων Αλλοδαπών
Ι. Στον Εθνικό Κατάλογο Ανεπιθύμητων Αλλοδαπών εγγράφονται αλλοδαποί σε βάρος των οποίων:
α) διατάχθηκε, με απόφαση δικαστηρίου, η απέλαση τους από τη χώρα,
β) εκδόθηκε από την αρμόδια διοικητική αρχή απόφαση απέλασης ή επιστροφής τους, εφόσον δεν έχουν συμμορφωθεί με την υποχρέωση αυτή (αναχώρηση από τη χώρα),
γ) συντρέχουν λόγοι δημόσιας υγείας κατά τα οριζόμενα στο εδάφ. δ της παρ.1 του άρθρου76 του Ν.3386/2005 όπως αντικαταστάθηκε με άρθρο 59 του Ν.4075/2012,
δ) η παρουσία τους επί του εθνικού εδάφους συνιστά απειλή για τη δημόσια ασφάλεια ή τη δημόσια τάξη.
Ειδικότερα, απειλή κατά της δημόσιας τάξης ή ασφάλειας ή κατά της εθνικής ασφάλειας συνιστά ιδίως η περίπτωση που αλλοδαπός:
α) έχει καταδικαστεί σε κράτος μέλος για αξιόποινη πράξη επισύρουσα ποινή στερητική της ελευθερίας τουλάχιστον ενός έτους.
β) εις βάρος του υπάρχουν σοβαροί λόγοι να θεωρείται ότι διέπραξε σοβαρές αξιόποινες πράξεις ή υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι προτίθεται να διαπράξει τέτοιες πράξεις στο έδαφος κράτους μέλους.
3. Αρμόδια όργανα για την εγγραφή αλλοδαπού στον Εθνικό Κατάλογο Ανεπιθύμητων Αλλοδαπών
Η εγγραφή των αλλοδαπών γίνεται με απόφαση:
α) του Δ/ντή της Διεύθυνσης Αλλοδαπών/Α.Ε.Α., αν συντρέχουν λόγοι δημόσιας τάξης και ασφάλειας, που σχετίζονται με ενδείξεις τέλεσης σοβαρής αξιόποινης πράξης ή προπαρασκευαστικών ενεργειών για την τέλεση τέτοιας πράξης στο εξωτερικό, καθώς και αν συντρέχουν λόγοι δημόσιας υγείας,
β) του Δ/ντή της Διεύθυνσης Κρατικής Ασφάλειας / Α.Ε.Α. αν συντρέχουν λόγοι εθνικής ασφάλειας,
γ) των Δ/ντών των Διευθύνσεων Αστυνομίας, κατά λόγο τοπικής αρμοδιότητας, για τις λοιπές περιπτώσεις του άρθρου 1 παρ. 1 της υπ΄αριθ. 4000/4/32-λα΄ από 17-10-2012 Κοινής Υπουργικής Απόφασης και προκειμένου περί των Γενικών Αστυνομικών Διευθύνσεων Αττικής και Θεσσαλονίκης, από τους αρμόδιους για τα θέματα αλλοδαπών ανώτερους αξιωματικούς των Δ/νσεων Αλλοδαπών Αττικής και Θεσ/νικης, που έχουν οριστεί από τον οικείο Γενικό Αστυνομικό Διευθυντή για την έκδοση αποφάσεων απέλασης – επιστροφής σύμφωνα με άρθρο 76 παρ. 2 του Ν.3386/2005 (Α’212).
4. Χρονική διάρκεια καταχωρήσεων στον Εθνικό Κατάλογο Ανεπιθύμητων Αλλοδαπών
Η χρονική διάρκεια των καταχωρήσεων καθορίζεται από το αποφασίζον όργανο ως κατωτέρω:
α) για μη τήρηση του Εθνικού Δικαίου ως προς την είσοδο, διαμονή και εργασία, δεν θα υπερβαίνει τα πέντε (5) έτη,
β) για τέλεση αξιόποινων πράξεων (λόγοι δημόσιας τάξης και ασφάλειας), από πέντε (5) έως δέκα (10) έτη, ανάλογα με το είδος και την βαρύτητα τους.
Κατά τον προσδιορισμό της χρονικής διάρκειας της απαγόρευσης εισόδου θα σταθμίζεται, η βλάβη που προκαλείται στην προσωπική και οικογενειακή ζωή του αλλοδαπού με τους λόγους δημοσίου συμφέροντος που καθιστούν αναγκαία την απομάκρυνση του από τη χώρα λαμβάνοντας υπ’ όψιν, τη φύση και τη σοβαρότητα του αδικήματος που διέπραξε ο αλλοδαπός, τον αριθμό και το είδος των προηγουμένων καταδικών , τη συχνότητα των τελεσθέντων αδικημάτων, τον κίνδυνο υποτροπής ,τη διάρκεια παραμονής του στη χώρα, το χρονικό διάστημα που έχει παρέλθει από την τέλεση του αδικήματος και τη συμπεριφορά του αλλοδαπού κατά το διάστημα αυτό, την ηλικία του, την κατάσταση υγείας του, την εθνικότητα του προσώπου που θίγεται από το μέτρο απομακρύνσεως, την οικογενειακή του κατάσταση (διάρκεια γάμου – πραγματική οικογενειακή ζωή ζεύγους), αν έχουν γεννηθεί παιδιά από το γάμο, την ηλικία και το βέλτιστο συμφέρον τους, τη σοβαρότητα των δυσχερειών που είναι πιθανόν να αντιμετωπίσουν η σύζυγος και τα τέκνα του αλλοδαπού και τέλος τη σταθερότητα των κοινωνικών, πολιτιστικών και οικογενειακών δεσμών του αλλοδαπού με την Ελλάδα και τη χώρα του προορισμού του.
γ) για όσο χρονικό διάστημα ορίζεται στην απόφαση του ποινικού δικαστηρίου με την οποία διατάχθηκε η απέλαση και η απαγόρευση επανεισόδου του στη χώρα (έως δέκα (10) έτη σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 3 του άρθρου 74 Π.Κ όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 4 του Ν.4322/2015).
5. Πότε παύει αυτοδικαίως η εγγραφή στον Εθνικό Κατάλογο Ανεπιθύμητων Αλλοδαπών
Ι. Οι εγγραφές με αποφάσεις των διοικητικών αρχών παύουν:
α) με την παρέλευση της χρονικής διάρκειας που ορίζεται στην απόφαση,
β) με την ανάκληση ή την ακύρωση της απόφασης, βάσει της οποίας έγινε η εγγραφή,
γ) με τη χορήγηση ή ανανέωση άδειας διαμονής των αρμοδίων αρχών για αλλοδαπούς που είναι εγγεγραμμένοι αποκλειστικά και μόνο με κριτήριο τη μη τήρηση του εθνικού δικαίου ως προς την είσοδο, διαμονή και εργασία (άρθρο 6 Ν. 4251/2014).
ΙΙ. Δικαστικές απελάσεις (εκτελεσθείσες ή μη) που επιβλήθηκαν βάσει ποινής φυλάκισης ή θεραπευτικά – αναμορφωτικά μέτρα
α) Το άρθρο 110 παρ. 4 του Ν. 4055/2012 ορίζει ότι απελάσεις που επιβλήθηκαν βάσει ποινής φυλάκισης μέχρι την έναρξη ισχύος του εν λόγω νόμου (02.04.2012) παράγουν αποτελέσματα και αποκλείουν την είσοδο των αλλοδαπών που απελάθηκαν για χρονικό διάστημα πέντε ετών από την εκτέλεση της απόφασης.
β) Το άρθρο 14 παρ. 7 του Ν.4322/2015 ορίζει ότι δικαστικές απελάσεις που έχουν επιβληθεί με βάση ποινή φυλάκισης παύουν να ισχύουν και δεν εκτελούνται από τη δημοσίευση του νόμου (27.04.2015).
Eκ των ανωτέρω συνάγεται ότι εγγραφές στον Εθνικό Κατάλογο Ανεπιθύμητων Αλλοδαπών που αφορούν αλλοδαπούς σε βάρος των οποίων είχε επιβληθεί δικαστική απέλαση βάσει ποινής φυλάκισης ή θεραπευτικών – αναμορφωτικών μέτρων μέχρι την έναρξη ισχύος του Ν. 4055/2012 (02.04.2012) και έχει εκτελεστεί, καθώς και εγγραφές που αφορούν αλλοδαπούς σε βάρος των οποίων είχε επιβληθεί δικαστική απέλαση βάσει ποινής φυλάκισης ή θεραπευτικών – αναμορφωτικών μέτρων μέχρι την έναρξη ισχύος του Ν.4322/2015 (27.04.2015) και δεν έχει εκτελεστεί, διαγράφονται αυτοδικαίως από τον Ε.Κ.ΑΝ.Α. καθόσον η δικαστική απόφαση που τις επέβαλλε δεν παράγει πλέον αποτελέσματα.
ΙΙΙ. Δικαστικές απελάσεις που επιβλήθηκαν βάσει ποινής κάθειρξης
α) Σύμφωνα με την υπ’ αριθ. 4000/4/32-λα από 05.10.2012 Κ.Υ.Α. η εγγραφή των αλλοδαπών στον ΕΚΑΝΑ παύει αυτοδικαίως να ισχύει: 1) με την παρέλευση της χρονικής διάρκειας ισχύος της απόφασης εγγραφής, 2) από την ανάκληση ή την ακύρωση της διοικητικής απόφασης απέλασης ή επιστροφής βάσει της οποίας έγινε η εγγραφή, 3) από την έκδοση βουλεύματος του αρμοδίου Συμβουλίου Πλημμελειοδικών με το οποίο επιτρέπεται η επιστροφή του αλλοδαπού στη χώρα και για το χρονικό διάστημα που ορίζεται στο βούλευμα, 4) με την κατάργηση της δικαστικής απόφασης που επέβαλε την απέλαση, 5) από την αναστολή εκτέλεσης της απόφασης απέλασης ή επιστροφής από το αρμόδιο δικαστήριο και για όσο χρόνο διαρκεί η αναστολή αυτή.
β) Στις παραγράφους 3 και 4 του άρθρου 74 του Π.Κ. ως αυτές αντικαταστάθηκαν από το άρθρο 23 παρ. 2 του Ν. 4055/2012, ορίζεται ότι «το δικαστήριο που αποφασίζει την απέλαση του αλλοδαπού επιβάλει σε αυτόν απαγόρευση επανεισόδου του στη χώρα για χρονικό διάστημα δέκα (10) ετών ή επ’ αόριστον. Το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών του τόπου του δικαστηρίου που επέβαλλε την απέλαση, μετά από γνώμη της αρμόδιας αστυνομικής αρχής, μπορεί να επιτρέψει την επιστροφή του αλλοδαπού στη χώρα, ύστερα από αίτησή του, αφού περάσει μια τριετία από την εκτέλεση της απέλασης».
γ) Επίσης, κατά την διάταξη του άρθρου 110 παρ. 4 εδάφ. β΄ του Ν. 4055/2012, για τις απελάσεις που επιβλήθηκαν με βάση ποινή κάθειρξης, μέχρι την έναρξη ισχύος ανωτέρω νόμου, το χρονικό διάστημα ισχύος της απαγόρευσης εισόδου του αλλοδαπού στη χώρα καθορίζεται από το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών του τόπου του δικαστηρίου που επέβαλε την απέλαση, ύστερα από αίτηση του απελαθέντα που υποβάλλεται κατά την διαδικασία του άρθρου 74 παρ. 3 Π.Κ.
δ) Τέλος , κατά την διάταξη του άρθρου 74 παρ. 3 Π.Κ. ως ίσχυε και με την αντικατάστασή του από το άρθρο 4 του. Ν.4322/2015, το δικαστήριο που αποφασίζει την απέλαση του αλλοδαπού επιβάλει σε αυτόν απαγόρευση επανεισόδου του στη χώρα για χρονικό διάστημα έως δέκα (10) ετών. Το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών του τόπου του δικαστηρίου που επέβαλλε την απέλαση, μετά από γνώμη της αρμόδιας αστυνομικής αρχής, μπορεί να επιτρέψει την επιστροφή του αλλοδαπού στη χώρα, ύστερα από αίτησή του, αφού περάσει μια τριετία από την εκτέλεση της απέλασης.
Eκ των ανωτέρω συνάγεται ότι οι εγγραφές στον Ε.Κ.ΑΝ.Α. που αφορούν αλλοδαπούς σε βάρος των οποίων είχε επιβληθεί δικαστική απέλαση με βάση ποινή κάθειρξης μέχρι την έναρξη ισχύος του Ν. 4055/2012 (02.04.2012), διαγράφονται αυτοδικαίως μετά την παρέλευση του χρονικού διαστήματος της απαγόρευσης εισόδου, όπως αυτό καθορίστηκε από το αρμόδιο Συμβούλιο Πλημμελειοδικών, σύμφωνα με την παράγραφο 4 του άρθρου 110 του Ν. 4055/2012. Σε περίπτωση που επί των δικαστικών αποφάσεων δεν αναγράφεται χρονικό διάστημα, θα τίθεται μέτρο απαγόρευσης εισόδου διάρκειας δέκα (10) ετών. Στην περίπτωση, κατά την οποία δεν έχει καθοριστεί τέτοιο χρονικό διάστημα κατά την έναρξη ισχύος της υπ΄αριθ. 4000/4/32-ν΄ από 31-03-2017 Κοινής Υπουργικής Απόφασης, οι εν λόγω εγγραφές διαγράφονται αυτοδικαίως μετά την παρέλευση δέκα (10) ετών από την εκτέλεση της πρώτης απέλασης, εφόσον το κατ’ άρθρο 110 παρ. 4 του Ν. 4055/2014 βούλευμα δεν εκδοθεί εντός χρονικού διαστήματος έξι (6) μηνών από την έναρξη ισχύος της προαναφερθείσας Κ.Υ.Α., ήτοι από 01-10-2017 και μεταγενέστερα.
6. Διαγραφή της εγγραφής στον Εθνικό Κατάλογο Ανεπιθύμητων Αλλοδαπών πριν την παρέλευση της διάρκειάς της
Η διαγραφή της καταχώρησης επιτρέπεται και πριν την συμπλήρωση του χρόνου που αναφέρεται στην απόφαση για λόγους εθνικού ή δημοσίου συμφέροντος ή διεθνών υποχρεώσεων της χώρας ή κατόπιν αιτήματος του ενδιαφερόμενου αλλοδαπού για ανθρωπιστικούς και μόνο λόγους (όπως λ.χ. εξαιτίας της σύναψης γάμου ή συμφώνου συμβίωσης με Έλληνα πολίτη):
α) με απόφαση του Προϊσταμένου Κλάδου Αλλοδαπών και Προστασίας Συνόρων ή του Προϊσταμένου του Κλάδου Ασφάλειας του Αρχηγείου Ελληνικής Αστυνομίας στις περιπτώσεις εγγραφής στον Εθνικό Κατάλογο Ανεπιθύμητων Αλλοδαπών (Ε.Κ.ΑΝ.Α) από τον Δ/ντή της Δ/νσης Αλλοδαπών ή τον Δ/ντή της Δ/νσης Κρατικής Ασφάλειας του Αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας αντίστοιχα,
β) με απόφαση των Γενικών Περιφερειακών Αστυνομικών Διευθυντών ή των Διευθυντών των Διευθύνσεων Αλλοδαπών Αττικής και Θεσσαλονίκης, κατά λόγο τοπικής αρμοδιότητας, όταν η εγγραφή στον Εθνικό Κατάλογο Ανεπιθύμητων Αλλοδαπών (Ε.Κ.ΑΝ.Α) έγινε από τα όργανα του άρθρου 1 της υπ’ αριθ. 4000/4/32-v από 31/03/2017 Κοινής Υπουργικής Απόφασης.
*Το γραφείο μας διαθέτει μεγάλη εμπειρία σε πάσης φύσεως υποθέσεις δικαίου αλλοδαπών (απελάσεις, αιτήσεις χορήγησης και ανανέωσης άδειας παραμονής, διαγραφή από ΕΚΑΝΑ και SIS, κτήση ελληνικής ιθαγένειας κ.ο.κ). Για περαιτέρω νομικές συμβουλές ή για την ανάθεση της υπόθεσής σας στο γραφείο μας μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας στο τηλ. 2313 079293 ή με email στο info@siopi-law.gr. Σημειώνεται ότι απαγορεύεται βάσει Κώδικα περί Δικηγόρων η παροχή νομικών συμβουλών άνευ της ανάλογης αμοιβής (άρθρο 57 Ν. 4194/2013)*
Δάφνη I. Σιώπη
Δικηγόρος LLM
Τσιμισκή 52, Θεσσαλονίκη
Τ. 2313 079293, 6977 568673
Ε. info@siopi-law.gr, dsiopi@siopi-law.gr