Κατοχύρωση εμπορικού σήματος: Διαδικασία κατοχύρωσης και οφέλη για μια επιχείρηση

Ένα από τα κρισιμότερα ζητήματα που συνδέονται με την απρόσκοπτη λειτουργία μίας σύγχρονης επιχείρησης είναι η διασφάλιση του λογοτύπου των προϊόντων και των υπηρεσιών της, ώστε να εξασφαλιστεί η προστασία του από τυχόν χρήση του από ανταγωνιστικές επιχειρήσεις. Πράγματι, το γεγονός ότι μία επιχείρηση χρησιμοποιεί στα προϊόντα ή τις υπηρεσίες της κάποιο σήμα δεν αρκεί για να αποτρέψει την αντιγραφή του από κάποιον ανταγωνιστή, η οποία μπορεί να πλήξει σημαντικά την φήμη και την αξιοπιστία της επιχείρησης. Για την πλήρη και αποτελεσματική προστασία του σήματος μίας επιχείρησης, είναι απολύτως αναγκαία η κατοχύρωσή του, η οποία μπορεί να γίνει σε τρία (3) επίπεδα: σε εθνικό, κοινοτικό και διεθνές επίπεδο.

Καταρχήν, θα πρέπει να αναφερθεί ότι ως σήμα μπορεί να κατοχυρωθεί κάθε σημείο επιδεκτικό γραφικής παράστασης ικανό να διακρίνει τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες μιας επιχείρησης από εκείνα άλλων επιχειρήσεων, όπως ιδίως λέξεις, ονόματα, επωνυμίες, ψευδώνυμα, απεικονίσεις, σχέδια, γράμματα, αριθμοί, χρώματα, ήχοι, συμπεριλαμβανομένων των μουσικών φράσεων, το σχήμα του προϊόντος ή της συσκευασίας του. Το δικαίωμα για αποκλειστική χρήση του σήματος αποκτάται με την καταχώρισή του, με την οποία παρέχεται ιδίως το δικαίωμα της χρήσης αυτού, το δικαίωμα της τοποθέτησής του στα προϊόντα της επιχείρησης, στα περικαλύμματα και τις συσκευασίες των εμπορευμάτων, στο χαρτί αλληλογραφίας, στα τιμολόγια, στους τιμοκαταλόγους, στις αγγελίες, στις κάθε είδους διαφημίσεις, καθώς και σε άλλο έντυπο υλικό, ηλεκτρονικά ή οπτικοακουστικά μέσα. Από το χρονικό σημείο της κατοχύρωσης του σήματος, ο δικαιούχος του σήματος δικαιούται να απαγορεύει σε κάθε τρίτο την χρήση του σήματός του, αξιώνοντας την άρση της προσβολής και την παράλειψή της στο μέλλον, καθώς και αποζημίωση για την προσβολή που υπέστη.

Για την κατοχύρωση σήματος σε εθνικό επίπεδο, δηλαδή εντός των ορίων της ελληνικής επικράτειας, απαιτείται η κατάθεση δήλωσης στη Διεύθυνση Εμπορικής και Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας (Υπηρεσία Σημάτων) του Υπουργείου Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας. Σε πρώτο στάδιο, θα πρέπει να λάβει χώρα ένας νομικός προέλεγχος της διαθεσιμότητας του σήματος για τις κλάσεις τις οποίες αφορά, οπότε και αφού διαπιστωθεί ότι το υπό κατοχύρωση σήμα είναι διαθέσιμο, κατατίθεται πλήρης φάκελος στην Γενική Γραμματεία Εμπορίου και λαμβάνεται αριθμός πρωτοκόλλου, ο οποίος αποδεικνύει την χρονική προτεραιότητα της προστασίας. Η δήλωση κατάθεσης σήματος συνοδεύεται από έγγραφο που αποδεικνύει την καταβολή του τέλους κατάθεσης και πρέπει να περιέχει:  α. αίτημα για καταχώριση σήματος,  β. αποτύπωση του σήματος, γ. ονοματεπώνυμο, κατοικία, τηλέφωνο επικοινωνίας και διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του καταθέτη. Επί νομικών προσώπων, αντί του ονοματεπώνυμου και της κατοικίας, αναγράφεται η επωνυμία και η έδρα αυτών. Επί περισσοτέρων καταθετών διορίζεται κοινός εκπρόσωπος, δ. κατάλογο των προϊόντων ή υπηρεσιών τα οποία το σήμα πρόκειται να διακρίνει, ταξινομημένα κατά κλάση με αναγραφή της οικείας κλάσεως κατά ομάδα προϊόντων ή υπηρεσιών. Η δήλωση, καθώς και η αποτύπωση του σήματος, κατατίθενται υποχρεωτικά και σε ηλεκτρονική μορφή με την προσκομιδή στην αρμόδια Υπηρεσία ψηφιακού δίσκου ή άλλου πρόσφορου ηλεκτρονικού αποθηκευτικού μέσου. Η δήλωση είναι δυνατόν να υποβληθεί και εξ αποστάσεως με ηλεκτρονικά μέσα.

Στην συνέχεια, η δήλωση κατοχύρωσης εξετάζεται από την Υπηρεσία Σημάτων και τον αρμόδιο εξεταστή και εφόσον κριθεί ότι πληρούνται όλες οι προϋποθέσεις, η δήλωση γίνεται δεκτή και δημοσιεύεται η σχετική απόφαση. Αν διαπιστωθούν ελλείψεις που αφορούν το παραδεκτό της κατοχύρωσης του σήματος, ο καταθέτης καλείται μέσα σε ένα μήνα από την κλήση, είτε να ανακαλέσει τη δήλωση είτε να περιορίσει την έκταση προστασίας του σήματος σε βαθμό που να καθίσταται αυτό παραδεκτό ή να υποβάλει τις παρατηρήσεις του. Αν ο καταθέτης δεν ανταποκριθεί, η Υπηρεσία Σημάτων απορρίπτει τη δήλωση. Οι αποφάσεις της Υπηρεσίας Σημάτων που απορρίπτουν ολικά ή εν μέρει τη δήλωση κατάθεσης υπόκεινται σε προσφυγή μέσα σε προθεσμία εξήντα ημερών από την ημέρα κοινοποίησης της προσβαλλόμενης απόφασης, η οποία εξετάζεται από τη Διοικητική Επιτροπή Σημάτων.

Η προστασία του σήματος διαρκεί για μια δεκαετία που αρχίζει από την επομένη της ημερομηνίας κατάθεσης και μπορεί να παρατείνεται ανά δεκαετία με αίτηση του δικαιούχου και με την εμπρόθεσμη καταβολή του τέλους ανανέωσης. Καθ’ όλη την διάρκεια της παρεχόμενης προστασίας, ο δικαιούχος του σήματος έχει το δικαίωμα να απαιτεί την άρση κάθε προσβολής του δικαιώματος του στο σήμα, ζητώντας ιδίως: α) την απόσυρση από το εμπόριο των εμπορευμάτων που κρίθηκε ότι προσβάλλουν δικαίωμα του σήματος και, εφόσον απαιτείται, των υλικών που κυρίως χρησίμευσαν στην προσβολή, β) την αφαίρεση του προσβάλλοντος σήματος ή του διακριτικού γνωρίσματος ή, εφόσον τούτο δεν είναι δυνατόν, την οριστική απομάκρυνση των εμπορευμάτων που φέρουν το προσβάλλον σημείο από το εμπόριο και γ) την καταστροφή αυτών. Περαιτέρω, έχει το δικαίωμα να ζητήσει δικαστικά την επιδίκαση αποζημίωσης και χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης. Το δικαστήριο κατά τον προσδιορισμό της αποζημίωσης λαμβάνει υπόψη του, μεταξύ άλλων, τις αρνητικές οικονομικές επιπτώσεις, καθώς και την απώλεια κερδών που υφίσταται ο δικαιούχος και τα τυχόν οφέλη που αποκόμισε ο προσβάλλων το σήμα. Η προστασία του δικαιούχου του σήματος είναι δυνατή και με την κατάθεση αίτησης ασφαλιστικών μέτρων, με την οποία επιτυγχάνεται η ταχεία προστασία των συμφερόντων του.

Με την κατοχύρωση ενός σήματος σε εθνικό επίπεδο σύμφωνα με τα ανωτέρω, επιτυγχάνεται πάντως η προστασία του μόνο εντός των εδαφικών ορίων της ελληνικής επικράτειας. Σε περίπτωση που κάποια επιχείρηση δραστηριοποιείται εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή ακόμη και σε διεθνές επίπεδο, είναι ουσιώδους σημασίας η κατοχύρωση του σήματος σε κοινοτικό και σε διεθνές επίπεδο. Η κατοχύρωση σήματος σε κοινοτικό επίπεδο γίνεται με την κατάθεση σχετικής αίτησης σε οποιαδήποτε επίσημη γλώσσα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Γραφείο Κοινοτικών Σημάτων. Και στην περίπτωση αυτή, γίνεται ένας νομικός προέλεγχος της διαθεσιμότητας του σήματος για τις κλάσεις τις οποίες αφορά και εν συνεχεία κατατίθεται η αίτηση, η οποία εξετάζεται από το Κοινοτικό Γραφείο και γίνεται δεκτή αν διαπιστωθεί ότι συντρέχουν όλες οι απαραίτητες προϋποθέσεις. Η κατοχύρωση σήματος σε διεθνές επίπεδο γίνεται με κατάθεση αίτησης στην WIPO, με την οποία ο αιτών δηλώνει τις χώρες στις οποίες θέλει να ισχύσει η κατοχύρωση του σήματός του.

Γενικότερα, η διαδικασία κατοχύρωσης σήματος συμβάλλει ουσιωδώς στην ενίσχυση της αναγνωρισιμότητας μίας επιχείρησης, προσδίδοντάς της κύρος και αξιοπιστία και προστατεύοντάς την από ανεπιθύμητες εκπλήξεις. Ωστόσο, επειδή σε πολλές περιπτώσεις η διαδικασία κατοχύρωσης ενός σήματος αναδεικνύεται σε μία αρκετά περίπλοκη διαδικασία, ουσιώδους σημασίας κρίνεται η συνδρομή έμπειρου δικηγόρου, ο οποίος θα αναλάβει την διεκπεραίωση όλων των απαιτούμενων διαδικασιών.

* Για περισσότερες πληροφορίες ή νομικές συμβουλές, μην διστάσετε να επικοινωνήσετε με το γραφείο μας στο τηλ. 2313 079293 ή με email στο info@siopi-law.gr*

Δάφνη I. Σιώπη

Δικηγόρος LLM

Τσιμισκή 52, Θεσσαλονίκη

Τ. 2313 079293, 6977 568673

Ε. info@siopi-law.gr, dsiopi@siopi-law.gr