Η Ελλάδα αποτελεί έναν ιδιαίτερα δημοφιλή προορισμό για ψηφιακούς νομάδες, δηλαδή για πρόσωπα που εργάζονται εξ αποστάσεως με χρήση τεχνολογικών μέσων. Ακριβώς για τον λόγο ότι οι ενδιαφερόμενοι είναι πάρα πολλοί, θα προσπαθήσουμε με το παρόν άρθρο να αποσαφηνίσουμε με τρόπο απλό και κατανοητό τα κυριότερα ερωτήματα των ενδιαφερόμενων και να απαντήσουμε στα βασικότερα ζητήματα που τους απασχολούν.
Ι. Ποια πρόσωπα θεωρούνται ψηφιακοί νομάδες (digital nomads);
Ψηφιακοί νομάδες (digital nomads) ονομάζονται οι πολίτες ξένων χωρών που είναι αυτοαπασχολούμενοι, ελεύθεροι επαγγελματίες ή μισθωτοί και οι οποίοι εργάζονται εξ αποστάσεως με τη χρήση Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (Τ.Π.Ε.) με εργοδότες ή πελάτες εκτός Ελλάδας. Έτσι, το πρόσωπο που μπορεί να υπαχθεί στην συγκεκριμένη κατηγορία άδειας διαμονής μπορεί να είναι είτε μισθωτός που εργάζεται εξ αποστάσεως είτε ελεύθερος επαγγελματίας (freelancer) είτε αυτοαπασχολούμενος σε δική του επιχείρηση, εφόσον το αντικείμενο της εργασίας του αυτής του επιτρέπει να εργάζεται εξ αποστάσεως.
ΙΙ. Ποια δικαιολογητικά απαιτούνται για να λάβει κάποιος την εθνική θεώρηση εισόδου (Visa) για ψηφιακούς νομάδες;
Στο άρθρο 68 του Ν. 5038/2023, προβλέπεται ότι οι πολίτες που πληρούν τις προϋποθέσεις για να χαρακτηριστούν ως ψηφιακοί νομάδες (Digital nomads) έχουν τη δυνατότητα να ζητήσουν να τους χορηγηθεί εθνική θεώρηση εισόδου (visa τύπου D). Πιο συγκεκριμένα, ο ενδιαφερόμενος πρέπει να προσκομίσει ο ίδιος είτε με φυσική παρουσία είτε με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο ή με συστημένη επιστολή στην αρμόδια ελληνική προξενική αρχή τα ακόλουθα:
Α) Υπεύθυνη δήλωση, με την οποία θα δηλώνει πως επιθυμεί να διαμείνει στη χώρα υπό το καθεστώς της εθνικής θεώρησης εισόδου για την παροχή εξ αποστάσεως εργασίας και πως δεσμεύεται να μην παρέχει καθ’ οιονδήποτε τρόπο εργασία ή υπηρεσίες ή έργο σε εργοδότη στην Ελλάδα.
Β) 1) Σύμβαση εργασίας ή έργου ή κάποιο αποδεικτικό εργασιακής σχέσης με εργοδότη, ο οποίος μπορεί να είναι είτε φυσικό είτε νομικό πρόσωπο, αλλά μόνο εγκατεστημένος εκτός της Ελληνικής Επικράτειας και η σύμβαση αυτή σε περίπτωση που είναι ορισμένου χρόνου να καλύπτει το διάστημα της χορηγούμενης εθνικής θεώρησης,
2) Ή συμβάσεις εργασίας ή έργου αορίστου χρόνου ή εργασίας ορισμένου χρόνου με υπολειπόμενο διάστημα που καλύπτει το διάστημα ισχύος της εθνικής θεώρησης, σε περίπτωση που ο πολίτης τρίτης χώρας είναι ελεύθερος επαγγελματίας με περισσότερους του ενός εργοδότες που είναι όμως εγκατεστημένοι εκτός Ελληνικής Επικράτειας,
3) Ή σε περίπτωση που ο πολίτης τρίτης χώρας είναι αυτοαπασχολούμενος σε δική του επιχείρηση, η οποία ευρίσκεται φυσικά εκτός της Ελληνικής Επικράτειας, στοιχεία για την ιδιότητα του αιτούντος στην επιχείρηση καθώς και στοιχεία που αφορούν την ίδια την επιχείρηση όπως επωνυμία, έδρα, πεδίο δραστηριότητας, εταιρικός σκοπός.
Γ) Στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι ο αιτών διαθέτει επαρκείς οικονομικούς πόρους μέσω σταθερού εισοδήματος που θα του εξασφαλίζει τα απαραίτητα για τη διαβίωσή του καθ’ όλη τη διάρκεια της διαμονής του στη χώρα, χωρίς να υπάρξει επιβάρυνση στο εθνικό σύστημα κοινωνικής πρόνοιας. Οι επαρκείς πόροι έχουν καθοριστεί μέσω του ίδιου του νόμου και ανέρχονται στο ύψος των τρεισήμισι χιλιάδων (3.500) ευρώ. Αυτό το ποσό θα πρέπει να στηρίζεται είτε από τη σύμβαση εργασίας ή έργου ή το αποδεικτικό εργασιακής σχέσης, στην περίπτωση εξαρτημένης εργασίας, υπηρεσιών ή έργου (αλλά καθαρά έσοδα μετά την καταβολή των απαιτούμενων φόρων στη χώρα παροχής των υπηρεσιών) είτε από τραπεζικό λογαριασμό. Επίσης, σημαντικό είναι να τονιστεί πως το ποσό αυτό προσαυξάνεται για τον/την σύζυγο ή τον/την συμβιούντα κατά είκοσι τις εκατό (20%) και για κάθε τέκνο κατά δεκαπέντε τοις εκατό (15%).
Δ) Τέλος εθνικής θεώρησης ύψους εβδομήντα πέντε (75) ευρώ.
ΙΙΙ. Ποια είναι η διάρκεια της εθνικής θεώρησης εισόδου (Visa) για ψηφιακούς νομάδες (Digital nomads); Πώς ανανεώνεται;
Η εθνική θεώρηση εισόδου (visa) που εκδίδεται για τους ψηφιακούς νομάδες έχει διάρκεια ένα (1) έτος. Εφόσον στο πρόσωπο του ενδιαφερομένου εξακολουθούν να συντρέχουν οι προϋποθέσεις που αναφέρθηκαν παραπάνω, το πρόσωπο μπορεί να υποβάλει αίτηση για χορήγηση άδειας διαμονής πολιτών τρίτων χωρών με επαρκείς πόρους διαβίωσης της παρ. 8 του άρθρου 163 (άδεια διαμονής τύπου «Ι.8»). Η αίτηση αυτή πρέπει υποχρεωτικά να υποβληθεί πριν από την λήξη της εθνικής θεώρησης εισόδου (visa) και η άδεια διαμονής που εκδίδεται στην περίπτωση αυτή έχει διάρκεια δύο (2) έτη, με δυνατότητα περαιτέρω ανανέωσης.
IV. Είμαι ψηφιακός νομάς (digital nomad) και βρίσκομαι ήδη στην Ελλάδα ως τουρίστας. Μπορώ να υποβάλω αίτημα για την έκδοση άδειας διαμονής ως ψηφιακός νομάς (digital nomad) ή πρέπει υποχρεωτικά να εγκαταλείψω την Ελλάδα και να βγάλω θεώρηση εισόδου (visa) από το αρμόδιο Προξενείο;
Σύμφωνα με το άρθρο 12 παρ. 7 του Ν. 5038/2023, προβλέπεται ότι μπορεί να υποβληθεί αίτηση για χορήγηση άδειας διαμονής πολιτών τρίτων χωρών με επαρκείς πόρους διαβίωσης σε ψηφιακούς νομάδες (digital nomads) που βρίσκονται εντός Ελλάδος είτε με τουριστική θεώρηση εισόδου (visa) είτε με καθεστώς απαλλαγής θεώρησης (visa), δηλαδή ως τουρίστες, εφόσον προσκομιστεί μισθωτήριο κατοικίας ή συμβόλαιο αγοράς ακινήτου στην Ελληνική επικράτεια. Στην περίπτωση αυτή, επομένως, δεν απαιτείται ο πολίτης τρίτης χώρας να εγκαταλείψει την Ελλάδα και να επιστρέψει στην χώρα του ώστε να ζητήσει visa από την αρμόδια ελληνική προξενική αρχή.
V. Ποια υπηρεσία είναι αρμόδια για την έκδοση των αδειών διαμονής σε ψηφιακούς νομάδες;
Η άδεια διαμονής πολιτών τρίτων χωρών με επαρκείς πόρους διαβίωσης της παρ. 8 του άρθρου 163 (άδεια διαμονής τύπου «Ι.8») για τους πολίτες που πληρούν τις προϋποθέσεις του ψηφιακού νομά (digital nomad) εκδίδεται από τις 01.04.2024 με απόφαση του Γραμματέα της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Αρμόδια λοιπόν είναι η Διεύθυνση Αλλοδαπών και Μετανάστευσης του τόπου κατοικίας του αιτούντος. Υπενθυμίζεται ότι μέχρι τις 31.03.2023 αρμόδια για την έκδοση των αδειών αυτών είναι η Υπηρεσία μίας Στάσης του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου.
VI. Είμαι ψηφιακός νομάς και επιθυμώ να διαμείνω στην Ελλάδα. Μπορούν να έρθουν μαζί μου και τα μέλη της οικογένειάς μου;
Oι πολίτες τρίτης χώρας που εμπίπτουν στις κατηγορίες που αναλύονται παραπάνω μπορούν να συνοδεύονται από μέλη της οικογένειάς τους, τα οποία οφείλουν να υποβάλουν αίτηση για ξέχωρη ατομική θεώρηση που λήγει ταυτόχρονα με τη θεώρηση του συντηρούντος. Κατά τη διάρκεια της παραμονής τους, δεν επιτρέπεται να ασκούν οποιαδήποτε οικονομική δραστηριότητα στη χώρα. Πιο συγκεκριμένα, ως μέλη της οικογένειας νοούνται: α) ο έτερος των συζύγων ή των συμβιούντων με τον/την οποίο/α ο/η πολίτης τρίτης χώρας έχει συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, β) τα άγαμα κοινά τέκνα των συζύγων ή των συμβιούντων κάτω των δεκαοκτώ (18) ετών, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που έχουν νομίμως υιοθετηθεί με αλλοδαπή δικαστική απόφαση που είναι αυτοδικαίως εκτελεστή ή έχει κηρυχθεί εκτελεστή ή έχει αναγνωρισθεί το δεδικασμένο της στην Ελλάδα και γ) τα λοιπά, κάτω των δεκαοκτώ (18) ετών, άγαμα τέκνα του συντηρούντος ή του ετέρου των συζύγων ή συμβιούντων, εφόσον η επιμέλεια έχει νομίμως ανατεθεί για μεν τα τέκνα του/της συντηρούντος σε αυτόν/αυτήν, για δε τα τέκνα του/της ετέρου των συζύγων ή συμβιούντων σε αυτόν/αυτήν.
VII. Ποια είναι τα έξοδα στα οποία πρέπει να υποβληθώ για να λάβω άδεια διαμονής στην Ελλάδα ως ψηφιακός νομάς;
Για την χορήγηση άδειας διαμονής στην Ελλάδα (άρθρο 163 παρ. 8 του Ν. 5038/2023), ο ενδιαφερόμενος θα πρέπει να καταβάλει παράβολο ύψους 1.000 ευρώ, καθώς επίσης και το παράβολο των 16 ευρώ που αφορά το τέλος εκτύπωσης της ηλεκτρονικής άδειας διαμονής. Περαιτέρω, ο ενδιαφερόμενος θα πρέπει να διαθέτει ασφαλιστική κάλυψη στην Ελλάδα για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, οπότε θα πρέπει να επιβαρυνθεί και με το κόστος αυτής.
*Το γραφείο μας διαθέτει μεγάλη εμπειρία σε πάσης φύσεως ζητήματα δικαίου αλλοδαπών και αδειών διαμονής (χορήγηση και ανανέωση αδειών διαμονής, μετακλήσεις, νομιμοποίηση παράνομων αλλοδαπών, κτήση ελληνικής ιθαγένειας, διαγραφή απελάσεων, αντιρρήσεις κατά κράτησης αλλοδαπών κ.ο.κ). Για περαιτέρω νομικές συμβουλές ή για την ανάθεση της υπόθεσής σας στο γραφείο μας μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας στο τηλ. 2313 079293 ή με email στο info@siopi-law.gr. Σημειώνεται ότι απαγορεύεται βάσει Κώδικα περί Δικηγόρων η παροχή νομικών συμβουλών άνευ της ανάλογης αμοιβής (άρθρο 57 Ν. 4194/2013)*
Δάφνη I. Σιώπη
Δικηγόρος LLM
Τσιμισκή 52, Θεσσαλονίκη
Τ. 2313 079293, 6977 568673
Ε. info@siopi-law.gr, dsiopi@siopi-law.gr