Μεγάλη καινοτομία στην ελληνική μεταναστευτική νομοθεσία αποτέλεσε η θεσμοθέτηση μίας νέας κατηγορίας εθνικής θεώρησης εισόδου (visa τύπου D) για ψηφιακούς νομάδες δυνάμει του Ν. 4825/2021. Με την πρόβλεψη της συγκεκριμένης κατηγορίας, επιδιώχθηκε η προσέλκυση στην Ελλάδα ευκατάστατων επαγγελματιών, στους οποίους δόθηκαν κίνητρα ώστε να μεταφέρουν εδώ την φορολογική τους κατοικία. Ψηφιακοί νομάδες (digital nomads) ονομάζονται οι πολίτες ξένων χωρών που είναι αυτοαπασχολούμενοι, ελεύθεροι επαγγελματίες ή μισθωτοί και οι οποίοι εργάζονται εξ αποστάσεως με τη χρήση Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (Τ.Π.Ε.) με εργοδότες ή πελάτες εκτός Ελλάδας. Στο παρόν άρθρο θα προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε με απλό και κατανοητό τρόπο τις αλλαγές που επέρχονται από 01.01.2024 στο ζήτημα της διαμονής των ψηφιακών νομάδων (digital nomads) στην Ελλάδα.
Σύμφωνα λοιπόν με το άρθρο 68 του Ν. 5038/2023 (Νέος Μεταναστευτικός Κώδικας), προβλέπεται ότι οι πολίτες αυτοί έχουν τη δυνατότητα να ζητήσουν να τους χορηγηθεί εθνική θεώρηση εισόδου (visa τύπου D) υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Πιο συγκεκριμένα, ο ενδιαφερόμενος πρέπει να προσκομίσει ο ίδιος είτε με φυσική παρουσία είτε με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο ή με συστημένη επιστολή στην αρμόδια ελληνική προξενική αρχή τα ακόλουθα:
Α) Υπεύθυνη δήλωση, με την οποία θα δηλώνει πως επιθυμεί να διαμείνει στη χώρα υπό το καθεστώς της εθνικής θεώρησης εισόδου για την παροχή εξ αποστάσεως εργασίας και πως δεσμεύεται να μην παρέχει καθ’ οιονδήποτε τρόπο εργασία ή υπηρεσίες ή έργο σε εργοδότη στην Ελλάδα.
Β) 1) Σύμβαση εργασίας ή έργου ή κάποιο αποδεικτικό εργασιακής σχέσης με εργοδότη, ο οποίος μπορεί να είναι είτε φυσικό είτε νομικό πρόσωπο, αλλά μόνο εγκατεστημένος εκτός της Ελληνικής Επικράτειας και η σύμβαση αυτή σε περίπτωση που είναι ορισμένου χρόνου να καλύπτει το διάστημα της χορηγούμενης εθνικής θεώρησης,
2) Ή συμβάσεις εργασίας ή έργου αορίστου χρόνου ή εργασίας ορισμένου χρόνου με υπολειπόμενο διάστημα που καλύπτει το διάστημα ισχύος της εθνικής θεώρησης, σε περίπτωση που ο πολίτης τρίτης χώρας είναι ελεύθερος επαγγελματίας με περισσότερους του ενός εργοδότες που είναι όμως εγκατεστημένοι εκτός Ελληνικής Επικράτειας,
3) Ή σε περίπτωση που ο πολίτης τρίτης χώρας είναι αυτοαπασχολούμενος σε δική του επιχείρηση, η οποία ευρίσκεται φυσικά εκτός της Ελληνικής Επικράτειας, στοιχεία για την ιδιότητα του αιτούντος στην επιχείρηση καθώς και στοιχεία που αφορούν την ίδια την επιχείρηση όπως επωνυμία, έδρα, πεδίο δραστηριότητας, εταιρικός σκοπός.
Γ) Στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι ο αιτών διαθέτει επαρκείς οικονομικούς πόρους μέσω σταθερού εισοδήματος που θα του εξασφαλίζει τα απαραίτητα για τη διαβίωσή του καθ’ όλη τη διάρκεια της διαμονής του στη χώρα, χωρίς να υπάρξει επιβάρυνση στο εθνικό σύστημα κοινωνικής πρόνοιας. Οι επαρκείς πόροι έχουν καθοριστεί μέσω του ίδιου του νόμου και ανέρχονται στο ύψος των τρεισήμισι χιλιάδων (3.500) ευρώ. Αυτό το ποσό θα πρέπει να στηρίζεται είτε από τη σύμβαση εργασίας ή έργου ή το αποδεικτικό εργασιακής σχέσης, στην περίπτωση εξαρτημένης εργασίας, υπηρεσιών ή έργου (αλλά καθαρά έσοδα μετά την καταβολή των απαιτούμενων φόρων στη χώρα παροχής των υπηρεσιών) είτε από τραπεζικό λογαριασμό. Επίσης, σημαντικό είναι να τονιστεί πως το ποσό αυτό προσαυξάνεται για τον/την σύζυγο ή τον/την συμβιούντα κατά είκοσι τις εκατό (20%) και για κάθε τέκνο κατά δεκαπέντε τοις εκατό (15%).
Δ) Τέλος εθνικής θεώρησης ύψους εβδομήντα πέντε (75) ευρώ.
Oι πολίτες τρίτης χώρας που εμπίπτουν στις κατηγορίες που αναλύονται παραπάνω μπορούν να συνοδεύονται από μέλη της οικογένειάς τους, τα οποία οφείλουν να υποβάλουν αίτηση για ξέχωρη ατομική θεώρηση που λήγει ταυτόχρονα με τη θεώρηση του συντηρούντος. Κατά τη διάρκεια της παραμονής τους, δεν επιτρέπεται να ασκούν οποιαδήποτε οικονομική δραστηριότητα στη χώρα. Πιο συγκεκριμένα, ως μέλη της οικογένειας νοούνται: α) ο έτερος των συζύγων ή των συμβιούντων με τον/την οποίο/α ο/η πολίτης τρίτης χώρας έχει συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, β) τα άγαμα κοινά τέκνα των συζύγων ή των συμβιούντων κάτω των δεκαοκτώ (18) ετών, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που έχουν νομίμως υιοθετηθεί με αλλοδαπή δικαστική απόφαση που είναι αυτοδικαίως εκτελεστή ή έχει κηρυχθεί εκτελεστή ή έχει αναγνωρισθεί το δεδικασμένο της στην Ελλάδα και γ) τα λοιπά, κάτω των δεκαοκτώ (18) ετών, άγαμα τέκνα του συντηρούντος ή του ετέρου των συζύγων ή συμβιούντων, εφόσον η επιμέλεια έχει νομίμως ανατεθεί για μεν τα τέκνα του/της συντηρούντος σε αυτόν/αυτήν, για δε τα τέκνα του/της ετέρου των συζύγων ή συμβιούντων σε αυτόν/αυτήν.
Μέχρι το σημείο αυτό δεν παρατηρούνται διαφοροποιήσεις από το καθεστώς που ίσχυε μέχρι σήμερα, βάσει του Ν. 4251/2014. Διαφοροποιήσεις παρατηρούνται στο στάδιο έκδοσης άδειας διαμονής για παραμονή στην Ελλάδα πέραν του ενός (1) έτους βάσει της εθνικής θεώρησης εισόδου. Συγκεκριμένα, το άρθρο 68 παρ. 4 του Ν. 5038/2023 ορίζει ότι εφόσον εξακολουθούν να συντρέχουν οι τιθέμενες από τον νόμο προϋποθέσεις βάσει των οποίων χορηγήθηκε η εθνική θεώρηση εισόδου, με απόφαση του Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης δύναται να χορηγείται στον πολίτη τρίτης χώρας και στα μέλη της οικογένειάς του άδεια διαμονής πολιτών τρίτων χωρών με επαρκείς πόρους διαβίωσης της παρ. 8 του άρθρου 163 (άδεια διαμονής τύπου «Ι.8»), διετούς διάρκειας, κατόπιν αίτησης που υποβάλλεται πριν τη λήξη της ισχύος της εθνικής θεώρησης εισόδου. Ουσιαστικά, πλέον, καταργείται η κατηγορία της άδειας διαμονής για ψηφιακούς νομάδες που ίσχυε βάσει του Ν. 4251/2014 και οι ψηφιακοί νομάδες εντάσσονται στην άδεια διαμονής πολιτών τρίτων χωρών με επαρκείς πόρους διαβίωσης (πρώην κατηγορία άδειας διαμονής για οικονομικά ανεξάρτητα πρόσωπα), απαιτώντας απαραιτήτως την κατοχή εθνικής θεώρησης εισόδου (Visa). Διατηρείται, ωστόσο, η εξαίρεση που υπήρχε και στο πλαίσιο του προηγούμενου νομοθετικού καθεστώτος (άρθρο 12 παρ. 7 του Ν. 5038/2023), σύμφωνα με την οποία μπορεί να αιτηθεί της συγκεκριμένης άδειας διαμονής οποιοδήποτε πρόσωπο βρίσκεται εντός της Ελλάδας είτε με θεώρηση εισόδου (Visa) είτε με καθεστώς απαλλαγής θεώρησης, εφόσον προσκομιστεί μισθωτήριο κατοικίας ή συμβόλαιο αγοράς ακινήτου στην ελληνική επικράτεια. Αλλάζει περαιτέρω και η αρμόδια υπηρεσία για την εξέταση των αιτημάτων χορήγησης άδειας διαμονής, αφού πλέον ορίζονται ως αρμόδιες οι Διευθύνσεις Αλλοδαπών και Μετανάστευσης της Αποκεντρωμένης Διοίκησης του τόπου διαμονής του αιτούντος, ενώ μέχρι τώρα αρμόδια ήταν η υπηρεσία μίας στάσης του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου.
*Το γραφείο μας διαθέτει μεγάλη εμπειρία σε πάσης φύσεως ζητήματα δικαίου αλλοδαπών (χορήγηση και ανανέωση αδειών διαμονής, μετακλήσεις, κτήση ελληνικής ιθαγένειας, διαγραφή απελάσεων, αντιρρήσεις κατά κράτησης αλλοδαπών κ.ο.κ). Για περαιτέρω νομικές συμβουλές ή για την ανάθεση της υπόθεσής σας στο γραφείο μας μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας στο τηλ. 2313 079293 ή με email στο info@siopi-law.gr. Σημειώνεται ότι απαγορεύεται βάσει Κώδικα περί Δικηγόρων η παροχή νομικών συμβουλών άνευ της ανάλογης αμοιβής (άρθρο 57 Ν. 4194/2013)*
Δάφνη I. Σιώπη
Δικηγόρος LLM
Τσιμισκή 52, Θεσσαλονίκη
Τ. 2313 079293, 6977 568673
Ε. info@siopi-law.gr, dsiopi@siopi-law.gr