Η πρόβλεψη δοκιμαστικής περιόδου σε μια εργασιακή σχέση επιτρέπει στον εργοδότη να αξιολογήσει τις δεξιότητες του εργαζομένου για την κάλυψη των απαιτήσεων της συγκεκριμένης θέσης, ενώ στον εργαζόμενο παρέχεται η δυνατότητα να εκτιμήσει εάν η θέση που αναλαμβάνει και το εργασιακό περιβάλλον στο οποίο εισέρχεται είναι κατάλληλα για αυτόν. Μέχρι πρόσφατα, το καθεστώς της δοκιμαστικής εργασίας στον ιδιωτικό τομέα δεν ήταν ρυθμισμένο με ειδικές διατάξεις και αποτελούσε προϊόν της συναλλακτικής ελευθερίας (άρθρο 361 ΑΚ). Ωστόσο, πολύ πρόσφατα ο Νόμος 5053/2023 περιέλαβε ρυθμίσεις (άρθρο 4) για την δοκιμαστική εργασία, σε μία προσπάθεια προσαρμογής της ελληνικής νομοθεσίας προς τις σχετικές προβλέψεις της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/1152 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20.06.2019 για διαφανείς και προβλέψιμους όρους εργασίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Για να υπάρξει δοκιμαστική περίοδος σε μία σχέση εργασίας, θα πρέπει να έχει συμφωνηθεί με τη σύμβαση εργασίας. Για το κύρος της συμφωνίας αυτής δεν απαιτείται από το νόμο υποχρεωτικώς συστατικός έγγραφος τύπος, αλλά σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να περιλαμβάνεται η σχετική πρόβλεψη στο έγγραφο γνωστοποίησης των ουσιωδών όρων της σύμβασης που πρέπει να παραδίδει ο εργοδότης στον εργαζόμενο με υπογεγραμμένο έγγραφο ή να αποστέλλει σε αυτόν σε ηλεκτρονική μορφή (διατηρώντας απόδειξη αποστολής και παραλαβής) εντός μίας (1) εβδομάδας από την έναρξη της εργασίας του.
Με το άρθρο 4 του Ν. 5053/2023 (άρθρο 1Α Κώδικα Ατομικού Εργατικού Δικαίου)για πρώτη φορά ορίστηκε με τρόπο συγκεκριμένο και σαφή ένα ανώτατο χρονικό όριο της διάρκειας που μπορεί να έχει μια δοκιμαστική περίοδος σε μία εργασιακή σχέση. Το όριο αυτό δεν μπορεί να υπερβαίνει τους έξι (6) μήνες. Προφανώς, τα μέρη μπορούν να συμφωνήσουν και μικρότερη των 6 μηνών διάρκεια δοκιμαστικής περιόδου, εφόσον κρίνουν ότι δεν υπάρχει ανάγκη να εξαντληθεί το εν λόγω ανώτατο νομοθετικό όριο. Πρέπει, επίσης, να δεχθούμε ότι στην περίπτωση αυτή δεν αποκλείεται να συμφωνηθεί μια δοκιμαστική περίοδος μικρότερη των 6 μηνών, με τη συμπερίληψη ρήτρας περί επιμηκύνσεως αυτής μέχρι τη συμπλήρωση του 6μηνου ή ακόμη να συμφωνηθεί δοκιμαστική περίοδος μικρότερη των 6 μηνών και με τη λήξη της ή πριν τη λήξη της, με νέα συμφωνία να ανανεωθεί η δοκιμαστική περίοδος μέχρι τη συμπλήρωση των 6 συνολικά μηνών.
Σε ό,τι αφορά τις συμβάσεις ορισμένου χρόνου, ο νόμος 5053/2023 προβλέπει ότι η δοκιμαστική περίοδος δεν μπορεί να υπερβαίνει το ένα τέταρτο (1/4) της συμφωνηθείσας συνολικής διάρκειας απασχόλησης. Επίσης, η δοκιμαστική αυτή περίοδος δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει το ανώτατο όριο των 6 μηνών. Σε περίπτωση δε που η σύμβαση ορισμένου χρόνου ανανεωθεί μετά την κανονική λήξη της για νέο χρονικό διάστημα, δεν επιτρέπεται να προβλεφθεί νέα δοκιμαστική περίοδος.
Ο νόμος ορίζει ότι αν κατά τη διάρκεια ή με το πέρας του χρονικού διαστήματος της δοκιμαστικής περιόδου μιας σύμβασης αορίστου χρόνου ο εργοδότης κρίνει ότι η δοκιμαστική υπηρεσία του εργαζομένου είναι επιτυχής, διατηρεί απλώς τον εργαζόμενο στην επιχείρησή του και η σύμβαση εργασίας συνεχίζεται κανονικά όπως κάθε άλλη σύμβαση αορίστου χρόνου. Στην αντίθετη περίπτωση, όταν δηλαδή ο εργοδότης κρίνει ότι η δοκιμαστική υπηρεσία του εργαζομένου είναι ανεπιτυχής, η σύμβαση (αορίστου χρόνου) λύεται αυτοδικαίως, χωρίς δηλαδή να απαιτείται καταγγελία της από την πλευρά του εργοδότη. Σε μία τέτοια περίπτωση, ο εργοδότης έχει την υποχρέωση να αναγγείλει το περιστατικό αυτό με ηλεκτρονική υποβολή των σχετικών εντύπων στο Πληροφοριακό Σύστημα ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ του Υπουργείου Εργασίας. Η εν λόγω αναγγελία πρέπει να γίνεται από τον εργοδότη εντός τεσσάρων (4) ημερών από τη λύση της δοκιμαστικής περιόδου.
Για να μην υπάρξει οποιαδήποτε αμφισβήτηση, ο Νόμος 5053/2023 διευκρινίζει ρητά ότι σε κάθε περίπτωση κατά τη διάρκεια της δοκιμαστικής περιόδου, εφαρμόζονται όλες οι προστατευτικές για τον εργαζόμενο διατάξεις που συνδέονται με τη σύμβαση ή σχέση εξαρτημένης εργασίας. Η αμοιβή του προσλαμβανόμενου με αρχική δοκιμαστική περίοδο είναι αυτή που καθορίζεται από τη σύμβαση εργασίας, πράγμα που σημαίνει ότι αν δεν ορίζεται αυτή ειδικά στη σύμβαση, είναι αυτή που αφορά την κανονική εργασία του μισθωτού. Η αμοιβή, επομένως, δεν μπορεί να υπολείπεται αυτής που ορίζει η τυχόν υπάρχουσα σ.σ.ε.
*Το γραφείο μας διαθέτει μεγάλη εμπειρία σε πάσης φύσεως ζητήματα εργατικού και κοινωνικοασφαλιστικού δικαίου (απολύσεις, οφειλή δεδουλευμένων αποδοχών, διεκδίκηση υπερωριών και πάσης φύσης εργατικών απαιτήσεων, άκυρη απόλυση, παράσταση σε πάσης φύσεως εργατικές διαφορές, καταμέτρηση ενσήμων, υπολογισμός ποσού σύνταξης, υποβολή αίτησης συνταξιοδότησης, συντάξεις γήρατος, αναπηρίας, θανάτου κ.ο.κ). Για περαιτέρω νομικές συμβουλές ή για την ανάθεση της υπόθεσής σας στο γραφείο μας μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας στο τηλ. 2313 079293 ή με email στο info@siopi-law.gr. Σημειώνεται ότι απαγορεύεται βάσει Κώδικα περί Δικηγόρων η παροχή νομικών συμβουλών άνευ της ανάλογης αμοιβής (άρθρο 57 Ν. 4194/2013)*
Δάφνη I. Σιώπη
Δικηγόρος LLM
Τσιμισκή 52, Θεσσαλονίκη
Τ. 2313 079293, 6977 568673
Ε. info@siopi-law.gr, dsiopi@siopi-law.gr