Στις μέρες μας η απόκτηση ελληνικής ιθαγένειας και συνακόλουθα η κατοχή ελληνικού διαβατηρίου και ταυτότητας έχει αναδειχθεί σε μία από τις μεγαλύτερες επιθυμίες των ομογενών του εξωτερικού, αφού συνδέεται με σημαντικά πλεονεκτήματα, το σημαντικότερο εκ των οποίων είναι η ελεύθερη κυκλοφορία στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Επειδή καθημερινά δεχόμαστε σωρεία ερωτημάτων αναφορικά με τις προϋποθέσεις και την διαδικασία που πρέπει να ακολουθήσει κάποιος ομογενής του εξωτερικού προκειμένου να λάβει την ελληνική ιθαγένεια, παρακάτω θα προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε με απλό και κατανοητό τρόπο όλα τα βήματα της διαδικασίας, αλλά και να κατηγοριοποιήσουμε όλες τις περιπτώσεις.
Ι. Η ελληνική καταγωγή ως απαραίτητη προϋπόθεση
Πρώτη και απαραίτητη προϋπόθεση για να αποκτήσει κάποιος την ελληνική ιθαγένεια με τον εδώ περιγραφόμενο τρόπο είναι η ελληνική καταγωγή του, δηλαδή η καταγωγή του από Έλληνα ή Ελληνίδα πολίτη (μητέρα, πατέρα, παππού, γιαγιά κ.ο.κ). Για τον λόγο αυτό, πρωταρχική προϋπόθεση για την συγκεκριμένη διαδικασία αποτελεί η ανεύρεση κάποιας εγγραφής στα δημοτολογικά αρχεία κάποιου Δήμου της Ελλάδας που να αφορά τον πρόγονο του ενδιαφερομενου. Πολλές φορές, η ανεύρεση των συγκεκριμένων εγγράφων αποτελεί μία δύσκολη διαδικασία και για τον λόγο αυτό, κρίνεται ως ουσιώδους σημασίας η συμβολή δικηγόρου που θα αναλάβει να εντοπίσει αν ο πρόγονος του ενδιαφερομένου είναι εγεγραμμένος σε κάποιο δημοτολόγιο (ή/και σε μητρώο αρρένων ειδικά για τους άνδρες).
Άπαξ και εντοπιστεί κάποια αντίστοιχη εγγραφή, θα έχει ολοκληρωθεί το μεγαλύτερο μέρος της διαδικασίας που αφορά στην συγκέντρωση των απαραίτητων εγγράφων και από εκεί και πέρα, για τον καθορισμό των επόμενων βημάτων που θα πρέπει να ακολουθηθούν, είναι αναγκαίο να αναχθεί κανείς στο ζήτημα του χρόνου και του τύπου του γάμου των προγόνων του ενδιαφερομένου.
ΙΙ. Ποια διαδικασία ακολουθείται μετά τον εντοπισμό εγγραφής του προγόνου του ενδιαφερομένου στο δημοτολόγιο κάποιου ελληνικού δήμου
Όπως προαναφέρθηκε, για να κριθεί ποια διαδικασία πρέπει να ακολουθήσει ο ενδιαφερόμενος ώστε να λάβει ελληνική ταυτότητα, θα πρέπει να εξεταστεί ο χρόνος της γέννησής του, καθώς και ο χρόνος και ο τύπος του γάμου των προγόνων του, στους οποίους εδράζεται η ελληνική καταγωγή. Ανάλογα με κάθε επιμέρους περίπτωση, η ελληνική ιθαγένεια είτε αποκτάται το πρώτον με την υποβολή δήλωσης εκ μέρους του προσώπου, είτε αναγνωρίζεται ότι έχει αποκτηθεί ήδη από την γέννησή του (δηλαδή αναδρομικά, οπότε και στην περίπτωση αυτή γίνεται λόγος για καθορισμό ιθαγένειας).
Σημειώνεται ότι για τις ανάγκες του καθορισμού της κατηγορίας στην οποία εμπίπτει κάθε πρόσωπο, ανυπόστατος θεωρείται κάθε πολιτικός γάμος που τελέστηκε πριν τις 16.07.1982, καθώς και κάθε γάμος που τελέστηκε με θρήσκευμα διαφορετικό από το θρήσκευμα του Έλληνα γονέα, ενώ αντιθέτως υποστατός θεωρείται ο χριστιανικός ορθόδοξος γάμος πριν τις 16.07.1982 και κάθε γάμος που τελέστηκε με θρήσκευμα ίδιο με το θρήσκευμα του Έλληνα γονέα.
Παρακάτω, θα εκτεθούν με σχηματικό τρόπο οι τρόποι με τους οποίους ο ενδιαφερόμενος μπορεί να λάβει ελληνικό διαβατήριο ανάλογα με την περίπτωση:
Α. Κτήση της ελληνικής ιθαγένειας αναδρομικά από την γέννηση (διαδικασία καθορισμού ελληνικής ιθαγένειας)
Οι ενδιαφερόμενοι που εμπίπτουν σε αυτήν την κατηγορία θεωρείται ότι έχουν αποκτήσει την ελληνική ιθαγένεια αναδρομικά από την στιγμή της γέννησής τους, οπότε και η σχετική διοικητική πράξη που εκδίδεται έχει αποκλειστικά διαπιστωτικό χαρακτήρα, υπό την έννοια ότι απλώς διαπιστώνει την από γεννήσεως κτήση ελληνικής ιθαγένειας του προσώπου. Στην κατηγορία αυτή εμπίπτουν τα παρακάτω πρόσωπα:
- Πρόσωπα γεννημένα από Έλληνα πατέρα και αλλοδαπή (ανεξαρτήτως ιθαγένειας) μητέρα εντός υποστατού γάμου έως τις 16.07.1982,
- Πρόσωπα γεννημένα από Ελληνίδα μητέρα και αλλοδαπό (ανεξαρτήτως ιθαγένειας) πατέρα εντός μη νόμιμου – ανυπόστατου γάμου ή εκτός γάμου έως τις 08.05.1984,
- Πρόσωπα γεννημένα από Έλληνα πατέρα και αλλοδαπή (ανεξαρτήτως ιθαγένειας) μητέρα μετά τις 16.07.1982, χωρίς να ενδιαφέρει καθόλου ο τύπος του γάμου των γονέων,
- Πρόσωπα γεννημένα από Ελληνίδα μητέρα και αλλοδαπό (ανεξαρτήτως ιθαγένειας) πατέρα μετά τις 08.05.1984, χωρίς να ενδιαφέρει καθόλου ο τύπος του γάμου των γονέων,
- Πρόσωπα γεννημένα από Έλληνες γονείς (μητέρα και πατέρα), χωρίς να ενδιαφέρει καθόλου η χρονολογία της γέννησης.
Β. Κτήση της ελληνικής ιθαγένειας με δήλωση (όχι αναδρομικά – άρθρο 14 Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας)
Από την άλλη πλευρά, για τα πρόσωπα που δεν εμπίπτουν στις ανωτέρω κατηγορίες και περιπτώσεις, ο νομοθέτης έχει μεριμνήσει ειδικά, προβλέποντας συγκεκριμένη διαδικασία για να λάβουν και τα πρόσωπα αυτά την ελληνική ιθαγένεια, όχι όμως αναδρομικά από την γέννησή τους, αλλά για το μέλλον. Εδώ εμπίπτουν τα παρακάτω πρόσωπα:
- Πρόσωπα γεννημένα από Ελληνίδα μητέρα και αλλοδαπό (ανεξαρτήτως ιθαγένειας) πατέρα εντός υποστατού γάμου έως τις 08.05.1984 (άρθρο 14 παρ. 1 Κ.Ε.Ι). Σημειωτέον ότι στην κατηγορία αυτή εντάσσονται και όσα τέκνα γεννήθηκαν από τις 18.07.1982 έως τις 08.05.1984 εντός πολιτικού γάμου που τελέστηκε κατά το εν λόγω χρονικό διάστημα, δεδομένου ότι ο πολιτικός γάμος από τις 18.07.1982 αναγνωρίστηκε νομοθετικά ως έγκυρος,
- Πρόσωπα γεννημένα από Έλληνα πατέρα και αλλοδαπή (ανεξαρτήτως ιθαγένειας) μητέρα εντός ανυπόστατου γάμου έως τις 16.07.1982 (άρθρο 14 παρ. 2 Κ.Ε.Ι).
ΙΙΙ. Τρόπος κατάθεσης αιτήματος και απαραίτητα δικαιολογητικά
Για να λάβει ο ενδιαφερόμενος επίσημα την ελληνική ιθαγένεια, οφείλει να καταθέσει αίτηση ενώπιον του Γενικού Γραμματέα της οικείας Περιφέρειας (άρθρο 25 Κ.Ε.Ι). Σύμφωνα με την υπ’ αριθμόν Φ.130181/20611/14/10.06.2016 Εγκύκλιο του Υπουργείο Εσωτερικών, εάν ο ενδιαφερόμενος διαμένει στην Ελλάδα, το αίτημα για καθορισμό της ιθαγένειας κατατίθεται από τον ίδιο τον ενδιαφερόμενο με αυτοπρόσωπη παρουσία του ενώπιον της αρμόδιας υπηρεσίας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, συνοδευόμενο από αντίγραφο του ισχύοντος διαβατηρίου και της ισχύουσας άδειας διαμονής του ή της ισχύουσας θεώρησης εισόδου του στην χώρα. Ενώ η αυτοπρόσωπη παρουσία του προσώπου κρίνεται απαραίτητη κατά την αρχική υποβολή του αιτήματος, στην συνέχεια η ενημέρωση για την πορεία της υπόθεσης ή η απαιτούμενη αλληλογραφία ή η κατάθεση και παραλαβή εγγράφων μπορεί να γίνεται μέσω πληρεξουσίου δικηγόρου.
Από την άλλη πλευρά, σε περίπτωση που ο ενδιαφερόμενος διαμένει στο εξωτερικό, μπορεί είτε να καταθέσει αίτηση αυτοπροσώπως στην αρμόδια ελληνική Προξενική Αρχή του τόπου διαμονής του η οποία διαβιβάζεται υπηρεσιακά στην αρμόδια υπηρεσία της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, είτε να παράσχει πληρεξουσιότητα σε δικηγόρο με σύνταξη συμβολαιογραφικού πληρεξουσίου ενώπιον του Έλληνα Προξένου, ώστε ο τελευταίος να καταθέσει απευθείας το αίτημα στην αρμόδια υπηρεσία της Αποκεντρωμένης Διοίκησης.
Κατά την κατάθεση της αίτησης, ο ενδιαφερόμενος θα πρέπει να καταθέσει όλα τα έγγραφα που αποδεικνύουν το δικαίωμά του στην ελληνική ιθαγένεια (πιστοποιητικά εγγραφής σε δημοτολόγιο ή/και μητρώο αρρένων για τον Έλληνα γονέα, πιστοποιητικό ή/και ληξιαρχική πράξη γέννησης ενδιαφερομένου, πιστοποιητικό ή/και ληξιαρχική πράξη γάμου γονέων κ.ο.κ.).
*Το γραφείο μας διαθέτει μεγάλη εμπειρία σε πάσης φύσεως υποθέσεις ελληνικής ιθαγένειας. Για περισσότερες πληροφορίες ή νομικές συμβουλές, μην διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μας στο τηλ. 2313079293 ή με email στο info@siopi-law.gr*
Δάφνη I. Σιώπη
Δικηγόρος LLM
Τσιμισκή 52, Θεσσαλονίκη
Τ. 2313 079293, 6977 568673
Ε. info@siopi-law.gr, dsiopi@siopi-law.gr