Η ελληνική ιθαγένεια αποκτάται καταρχήν σύμφωνα με τη βασική αρχή του δικαίου της καταγωγής ή του αίματος (jus sanguinis). Έτσι, ως Έλληνας θεωρείται όποιος κατάγεται από Έλληνα γονέα. Ο τρόπος ή ο χρόνος απόκτησης της ελληνικής ιθαγένειας από τον γονέα δεν έχει καμία σημασία στην κτήση της ελληνικής ιθαγένειας από το τέκνο και μοναδική προϋπόθεση είναι ο γονέας να είναι Έλληνας πολίτης κατά την ημερομηνία γέννησης του τέκνου.
Υπό προϋποθέσεις, όμως, η ελληνική ιθαγένεια μπορεί να αποκτηθεί και με βάση την αρχή του εδάφους, καθώς με αυτόν τον τρόπο αναζητείται ο ουσιαστικός δεσμός του αλλοδαπού με το ελληνικό κράτος και την ελληνική κοινωνία. Ειδικότερα, δυνάμει του Νόμου 3838/2010, όπως αυτός εν συνεχεία τροποποιήθηκε με τον Νόμο 4332/2015, καθιερώθηκε ως νέος τρόπος κτήσης της Ελληνικής Ιθαγένειας η γέννηση ατόμου στην Ελλάδα ή η φοίτηση αυτού σε ελληνικό σχολείο.
Α. Κτήση ελληνικής ιθαγένειας με γέννηση και φοίτηση σε ελληνικό σχολείο
Ειδικότερα, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, δίνεται το δικαίωμα υποβολής αίτησης κτήσης Ελληνικής Ιθαγένειας για τα ανήλικα τέκνα που γεννήθηκαν στην Ελλάδα από αλλοδαπούς γονείς, με την προϋπόθεση βέβαια της προηγούμενης τουλάχιστον πενταετούς διαμονής του ενός εκ των δύο γονέων στη Χώρα ή την κατοχή από αυτούς αδειών διαμονής μακράς διαρκείας ή με την εγγραφή του τέκνου στην Α΄ δημοτικού και την συνέχιση της φοίτησης αυτού κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης. Τα τέκνα των αλλοδαπών που γεννιούνται και φοιτούν στην Ελλάδα μπορούν να λάβουν την Ελληνική Ιθαγένεια, εφόσον οι νομίμως διαμένοντες γονείς τους υποβάλλουν αίτηση – δήλωση κτήσης Ελληνικής Ιθαγένειας στην αρμόδια Αποκεντρωμένη Διοίκηση του τόπου της κατοικίας τους. Για τον σκοπό αυτό, θα πρέπει κατά την υποβολή αίτησης – δήλωσης κτήσης Ελληνικής Ιθαγένειας από τους γονέις να συντρέχουν σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις:
1) Η ανηλικότητα του τέκνου (δεν επηρεάζει καθόλου το γεγονός της ενηλικίωσης του τέκνου ενώ εκκρεμεί η διαδικασία),
2) Η εγγραφή του τέκνου στην Α΄ δημοτικού και η συνέχιση φοίτησης σε Ελληνικό σχολείο (εάν διακοπεί η φοίτηση σε Ελληνικό σχολείο, οι γονείς δεν μπορούν να υποβάλλουν τη σχετική αίτηση),
3) Νόμιμη διαμονή και των δύο γονέων με οριστικό τίτλο διαμονής που είναι σε ισχύ,
4) Ο ένας εκ των δύο γονέων να αποδεικνύει την τουλάχιστον 5ετή συνεχή νόμιμη διαμονή στην Χώρα πριν την γέννηση του τέκνου και αν αυτό δεν υφίσταται, τότε θα πρέπει: α) ο ένας εκ των δύο να ήταν νόμιμος έστω και μία ημέρα πριν τη γέννηση του τέκνου και β) κατά την υποβολή της αίτησης – δήλωσης να έχει συμπληρώσει δεκαετή νόμιμη διαμονή στην Ελλάδα,
5) Ο ένας εκ των δύο γονέων να κατέχει νόμιμη άδεια διαμονής τύπου: α) επί μακρόν διαμένοντος, β) δεύτερης γενιάς, γ) αόριστης διάρκειας ή δεκαετούς διάρκειας, δ) εγγράφου πιστοποίησης μόνιμης διαμονής πολίτη της ΕΕ, στ) δελτίου μόνιμης διαμονής μέλους οικογένειας Έλληνα ή πολίτη της ΕΕ, ζ) τίτλου διαμονής αναγνωρισμένου πολιτικού πρόσφυγα ή καθεστώτος επικουρικής προστασίας, η) ειδικού δελτίου ταυτότητας ομογενούς, συνοδευόμενο από ισχύουσα άδεια διαμονής ενιαίου τύπου (ΑΔΕΤ) ή άλλον τίτλο νόμιμης διαμονής ομογενούς.
Εφόσον πληρούνται οι παραπάνω προϋποθέσεις, για να υποβάλλει κανείς την σχετική αίτηση – δήλωση, πρέπει να συγκεντρώσει μια σειρά από έγγραφα, τα οποία θα πρέπει να κατατεθούν στην υπηρεσία Αποκεντρωμένης Διοίκησης, και είναι τα εξής:
1) Αντίγραφο ληξιαρχικής πράξης γέννησης του τέκνου,
2) Αντίγραφο ληξιαρχικής πράξης ή πιστοποιητικού γάμου των γονέων. Σε περίπτωση που το τέκνο έχει γεννηθεί χωρίς γάμο απαιτούνται τα έγγραφα αναγνώρισης του τέκνου,
3) Αντίγραφο οριστικού τίτλου νόμιμης διαμονής των γονέων σε ισχύ,
4) Βεβαίωση χρόνου νόμιμης διαμονής που να αποδεικνύουν τους απαιτούμενους χρόνους που προαναφέρθηκαν,
5) Παράβολο ύψους 100 Ευρώ,
6) Βεβαιώσεις Ελληνικού σχολείου που χορηγούνται από τους διευθυντές των σχολείων,
7) Επικυρωμένο αντίγραφο ισχύοντος διαβατηρίου ή άλλου ταξιδιωτικού εγγράφου των γονέων αναγνωρισμένο από τη Χώρα μας.
Εφόσον ελεγχθούν όλα τα παραπάνω, ο Συντονιστής της Αποκεντρωμένης Διοίκησης οφείλει μέσα σε έξι (6) μήνες από την υποβολή της αίτησης – δήλωσης να εκδώσει απόφαση, βάσει της οποίας ο οικείος Δήμος υποχρεούται να εγγράψει τον ανήλικο αλλοδαπό στο δημοτολόγιό του. Το ανήλικο τέκνο που έλαβε την Ελληνική Ιθαγένεια με την αίτηση – δήλωση των γονέων του, δύναται μέσα σε ένα χρόνο από την ενηλικίωσή του να αιτηθεί στο Δήμο κατοικίας του την απώλεια της Ελληνικής Ιθαγένειας (άρθρο 19 ΚΕΙ).
Β. Κτήση ελληνικής ιθαγένειας λόγω φοίτησης σε σχολείο στην Ελλάδα
Περαιτέρω, δικαίωμα κτήσης της ελληνικής ιθαγένειας θεμελιώνει και ο αλλοδαπός που διαμένει στην χώρα νόμιμα με οριστικό τίτλο διαμονής και φοίτησε σε ελληνικό σχολείο. Όσον αφορά την κτήση Ελληνικής Ιθαγένειας λόγω φοίτησης σε Ελληνικό σχολείο, πρέπει να πληρούνται, σύμφωνα με το άρθρο 1Β παρ. 1, 5α και β του Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας (ΚΕΙ) και το άρθρο 2 παρ. 3 του Νόμου 4332/2015, οι εξής προϋποθέσεις:
1) Να πρόκειται για ανήλικο που έχει ολοκληρώσει με επιτυχία είτε την προβλεπόμενη από το Σύνταγμα εννεαετή (9) φοίτηση σε πρωτοβάθμιο και δευτεροβάθμιο σχολείο, είτε εξαετή (6) δευτεροβάθμια εκπαίδευση,
2) Να πρόκειται για ενήλικο που δεν έχει συμπληρώσει το 21ο έτος της ηλικίας του και ο οποίος έχει ολοκληρώσει με επιτυχία, όντας ανήλικος, είτε την παρακολούθηση εννέα (9) τάξεων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης είτε εξαετή (6) δευτεροβάθμια εκπαίδευση,
3) Να πρόκειται για ενήλικο που έχει ολοκληρώσει μετά τις 09-07-2015 την επιτυχή παρακολούθηση είτε εννέα (9) τάξεων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης είτε εξαετή (6) δευτεροβάθμια εκπαίδευση, χωρίς να έχει συμπληρώσει το 23ο έτος της ηλικίας του. Στην περίπτωση αυτή, η σχετική αίτηση – δήλωση πρέπει να υποβάλλεται εντός αποκλειστικής τριετούς (3) προθεσμίας από την συμπλήρωση της απαιτούμενης φοίτησης,
4) Να πρόκειται για ενήλικο ανεξαρτήτου ηλικίας που έχει ολοκληρώσει πριν τις 09-07-2015 την επιτυχή παρακολούθηση είτε εννέα (9) τάξεων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης είτε εξαετή (6) δευτεροβάθμια εκπαίδευση ως ανήλικος. Στην περίπτωση αυτή, η σχετική αίτηση – δήλωση πρέπει να υποβάλλεται εντός αποκλειστικής τριετούς (3) προθεσμίας από την δημοσίευση του νόμου 4332/2015, ήτοι έως και τις 09-07-2018,
5) Να πρόκειται για ενήλικο ανεξαρτήτου ηλικίας που έχει ολοκληρώσει πριν τις 09-07-2015 την επιτυχή παρακολούθηση είτε εννέα (9) τάξεων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης είτε εξαετή (6) δευτεροβάθμια εκπαίδευση, μη έχοντας συμπληρώσει το 23ο έτος της ηλικίας του. Στην περίπτωση αυτή, η σχετική αίτηση – δήλωση πρέπει να υποβάλλεται εντός αποκλειστικής τριετούς (3) προθεσμίας από την δημοσίευση του νόμου 4332/2015, ήτοι έως και τις 09-07-2018.
Τα έγγραφα που πρέπει να συνοδεύουν την σχετική αίτηση – δήλωση είναι:
1) Πιστοποιητικό γέννησης του αλλοδαπού ή άλλου ισοδύναμου εγγράφου ληξιαρχικού συμβάντος της γέννησής του,
2) Αντίγραφο ισχύοντος διαβατηρίου του αλλοδαπού ή άλλου ταξιδιωτικού εγγράφου αναγνωρισμένου από τη Χώρα μας,
3) Αντίγραφο οριστικού τίτλου νόμιμης διαμονής σε ισχύ,
4) Παράβολο ύψους 100 ευρώ,
5) Υπεύθυνη δήλωση του αιτούντα περί εξελληνισμού των ονοματεπωνυμικών του στοιχείων, υπό την προϋπόθεση ότι αυτός είναι ενήλικος και το επιθυμεί,
6) Βεβαίωση από την αρμόδια Περιφερειακή η Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης όπου θα αναγράφονται τα σχολικά έτη και οι τάξεις στις οποίες ο αλλοδαπός φοίτησε.
Ο Συντονιστής της Αποκεντρωμένης Διοίκησης οφείλει να εκδώσει απόφαση εντός έξι (6) μηνών, βασει της οποίας υποχρεούται ο οικείος Δήμος να εγγράψει τον αλλοδαπό στο δημοτολόγιό του.
Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με την υπ’ αριθ. 37/2017 Εγκύκλιο του Υπουργείου Εσωτερικών, ορίστηκε ότι αλλοδαποί μαθητές που φοίτησαν επιτυχώς τόσο σε τάξεις σχολικών μονάδων πρωτοβάθμιας ή/και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης του επίσημου τυπικού εκπαιδευτικού συστήματος αρμοδιότητας του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, όσο και σε τάξεις των σχολών μαθητείας του ΟΑΕΔ, αρμοδιότητας του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, μπορούν να κτηθούν την Ελληνική Ιθαγένεια, καθόσον όπως βεβαιώνεται και από την αρμόδια υπηρεσία του ΟΑΕΔ, η συγκεκριμένη φοίτηση εντάσσεται στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
Γ. Κτήση ελληνικής ιθαγένειας με αποφοίτηση από ελληνικό ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης
Τέλος, η κτήση της Ελληνικής Ιθαγένειας είναι δυνατή και με την αποφοίτηση του αλλοδαπού από Ελληνικό ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Για να συμβεί αυτό, θα πρέπει ο αλλοδαπός που διαμένει στη Χώρας μας να είναι εφοδιασμένος με νόμιμο οριστικό τίτλο διαμονής και να έχει φοιτήσει σε Ελληνικό σχολείο. Θα πρέπει να είναι δηλαδή κάτοχος απολυτηρίου δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης Ελληνικού σχολείου και: α) είτε να αποφοιτήσει από ελληνικό ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης μετά τις 09-07-2015, οπότε και μπορεί να υποβάλει την σχετική αίτηση – δήλωση εντός τριών (3) ετών από την ημερομηνία αποφοίτησής του, β) είτε να έχει αποφοιτήσει από ελληνικό ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης έως τις 08-07-2015, οπότε και μπορεί να υποβάλει την αίτηση εντός τριών (3) ετών από την ημερομηνία δημοσίευσης του νόμου 4332/2015, ήτοι έως και τις 09-07-2018.
Για την κτήση της Ελληνικής Ιθαγένειας με τον προπεριγραφόμενο τρόπο, θα πρέπει να υποβληθεί αίτηση – δήλωση στην υπηρεσία της Αποκεντρωμένης Διοίκησης του τόπου κατοικίας του αλλοδαπού. Μαζί με την προαναφερθείσα αίτηση – δήλωση, θα πρέπει να συνυποβληθούν και τα εξής έγγραφα:
1) Πιστοποιητικό γέννησης του αλλοδαπού ή άλλο ισοδύναμο έγγραφο πιστοποίησης του ληξιαρχικού συμβάντος της γέννησής του,
2) Αντίγραφο ισχύοντος διαβατηρίου του αλλοδαπού ή άλλου ταξιδιωτικού εγγράφου αναγνωρισμένου από τη Χώρα μας,
3) Αντίγραφο οριστικού τίτλου διαμονής σε ισχύ
4) Παράβολο ύψους 100 Ευρώ,
5) Υπεύθυνη δήλωση του αιτούντα περί εξελληνισμού των ονοματεπωνυμικών του στοιχείων, εφόσον το επιθυμεί,
6) Αντίγραφο απολυτηρίου δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ελληνικού σχολείου στην Ελλάδα,
7) Αντίγραφο πτυχίου ή διπλώματος τμήματος ή σχολής ελληνικού ΑΕΙ ή ΤΕΙ, όπου θα αναγράφεται η ημερομηνία και το έτος κτήσης αυτού ή βεβαίωση του οικείου τμήματος ή σχολής ΑΕΙ ή ΤΕΙ περί επιτυχούς ολοκλήρωσης των σπουδών.
Ο Συντονιστής της Αποκεντρωμένης Διοίκησης οφείλει να εκδώσει απόφαση εντός έξι (6) μηνών, βασει της οποίας υποχρεούται ο οικείος Δήμος να εγγράψει τον αλλοδαπό στο δημοτολόγιό του.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο αλλοδαπός που υποβάλλει αίτηση – δήλωση για κτήση Ελληνικής Ιθαγένειας λόγω φοίτησης σε ελληνικό σχολείο στην Ελλάδα ή λόγω αποφοίτησης από τμήμα ή σχολή ελληνικού ΑΕΙ ή ΤΕΙ, δικαιούται να αιτηθεί τον εξελληνισμό των ονοματεπωνυμικών του στοιχείων. Για τον σκοπό αυτό, θα πρέπει να συνυποβληθεί υπεύθυνη δήλωση όπου θα αναφέρεται με ακρίβεια ο εξελληνισμός στον οποίο επιθυμεί να προβεί. Ο αλλοδαπός δεν μπορεί να αλλάξει ριζικά το όνομα ή το επώνυμό του ή και τα δύο μαζί. Μπορεί να ζητήσει ή τη μετατροπή σε ελληνική εκδοχή της κατάληξης του κυρίου ονόματος και του επωνύμου του ή την ορθή απόδοσή τους στην ελληνική γλώσσα (που λόγω της χρήσης υποκοριστικού ή λόγω του αλφαβήτου της χώρας προέλευσής τους δεν έχουν αποδοθεί ορθώ) ή τη μετατροπή της ορθογραφίας τους.
*Το γραφείο μας διαθέτει μεγάλη εμπειρία σε υποθέσεις μεταναστευτικού δικαίου και δικαίου αλλοδαπών (άδειες διαμονής, ιθαγένεια, πολιτογράφηση, απέλαση, αιτήσεις ασύλου κ.ο.κ). Για περισσότερες πληροφορίες ή νομικές συμβουλές, μην διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μας στο τηλ. 2313 079293 ή με email στο info@siopi-law.gr*
Δάφνη I. Σιώπη
Δικηγόρος LLM
Τσιμισκή 52, Θεσσαλονίκη
Τ. 2313 079293, 6977 568673
Ε. info@siopi-law.gr, dsiopi@siopi-law.gr