Το άρθρο 13 του Ν. 4018/2011 επιτρέπει σε πολίτες Ισραήλ ή άλλων χωρών, εβραϊκής καταγωγής, αποδεικνυόμενης με δημόσια έγγραφα, να ζητήσουν την επανάκτηση της ελληνικής ιθαγένειας, εφόσον: α) γεννήθηκαν στην Ελλάδα έως τις 09-05-1945, β) βρίσκονται εν ζωή, γ) κατείχαν την ελληνική ιθαγένεια από την γέννησή τους και δ) απώλεσαν καθ’ οιονδήποτε τρόπο την ελληνική ιθαγένεια. Δυνάμει μάλιστα τροποποίησης που επέφερε στο ως άνω άρθρο ο πρόσφατος νόμος 4461/2017 (άρθρο 109), το δικαίωμα αυτό αποκτούν πλέον και οι κατιόντες (τέκνα) πολιτών Ισραήλ ή άλλων χωρών, εβραϊκής καταγωγής, εφόσον οι τελευταίοι απεβίωσαν πριν προλάβουν να ανακτήσουν την ελληνική ιθαγένεια. Σημειώνεται ότι η πράξη που εκδίδεται με την εν λόγω διαδικασία δεν συνιστά ανάκληση της διοικητικής πράξης βάσει της οποίας απώλεσαν την ελληνική ιθαγένεια, αλλά πρόκειται για νέα κτήση της ελληνικής ιθαγένειας, η οποία άρχεται χρονικά από την ημερομηνία δόσης του όρκου του Έλληνα πολίτη.
Η διαδικασία που πρέπει να ακολουθήσουν οι ενδιαφερόμενοι είναι η εξής:
Ι. Για τους πολίτες εβραϊκής καταγωγής που κατείχαν την ελληνική ιθαγένεια και την απώλεσαν για οποιονδήποτε λόγο
Για την υπαγωγή στην ρύθμιση του άρθρου 13 του Ν. 4018/2011, απαιτείται να συντρέχουν σωρευτικά στο πρόσωπο εκάστου ενδιαφερομένου οι εξής προϋποθέσεις:
α) να βρίσκεται εν ζωή,
β) να ήταν κάτοχος της ελληνικής ιθαγένειας από τη γέννησή του,
γ) να έχει απωλέσει την ελληνική ιθαγένεια και
δ) να αποδεικνύεται από δημόσια έγγραφα η καταγωγή του.
Ο κάθε δικαιούχος υπαγωγής στις υπόψη διατάξεις, εφόσον επιθυμεί να αποκτήσει εκ νέου την ελληνική ιθαγένεια, υποβάλλει αυτοπροσώπως σχετική αίτηση στον Έλληνα Πρόξενο του τόπου κατοικίας του, συνοδευόμενη από τα ακόλουθα δικαιολογητικά:
α) ακριβές φωτοαντίγραφο ισχύοντος διαβατηρίου του (της σελίδας επί της οποίας αναγράφονται τα ατομικά στοιχεία), με την επίσημη μετάφρασή του στην ελληνική γλώσσα,
β) ληξιαρχική πράξη γέννησής του εκδοθείσα από την αρμόδια ελληνική ληξιαρχική αρχή,
γ) βεβαίωση, εκδοθείσα από τον αρμόδιο ελληνικό Δήμο, από την οποία να προκύπτει ότι κατά τη γέννησή του είχε την ελληνική ιθαγένεια και στο οποίο να αποτυπώνονται οι μεταβολές της ιθαγένειάς του και τα πλήρη στοιχεία που σχετίζονται με την απώλεια της ελληνικής ιθαγένειας,
δ) υπεύθυνη δήλωση του άρθρου 8 του ν.1599/1986 περί των στοιχείων του και των στοιχείων των γονέων και των τέκνων του, πλήρως συμπληρωμένη και θεωρημένη ως προς το γνήσιο της υπογραφής (συνάπτεται έντυπο) και
ε) σε περίπτωση θηλέων αιτουσών, ληξιαρχική πράξη γάμου εκδοθείσα από την αρμόδια ληξιαρχική αρχή, από την οποία να προκύπτει το επώνυμο της αιτούσας πριν και μετά το γάμο της (σε περίπτωση που η πράξη γάμου είναι αλλοδαπής αρχής απαιτείται να είναι νομίμως επικυρωμένη και επισήμως μεταφρασμένη).
Προ της διαβίβασης του αιτήματος στο Υπουργείο Εσωτερικών, ενεργείται έλεγχος πληρότητας των δικαιολογητικών στοιχείων της κάθε υπόθεσης. Σε περίπτωση που στο πλαίσιο του εν λόγω ελέγχου, από τη διασταύρωση των ατομικών στοιχείων του αιτούντος με τον απωλέσαντα την ελληνική ιθαγένεια, προκύψει ζήτημα μη ταυτοποίησης ενόψει μη ταύτισης των ατομικών στοιχείων προσώπου μεταξύ των δημοσίων εγγράφων αλλοδαπών αρχών με το μητρώο αρρένων και το γενικό μητρώο δημοτών (δημοτολόγιο) Δήμου του ελληνικού κράτους, το αίτημα δεν αποστέλλεται στο ΥΠ.ΕΣ. Στην περίπτωση αυτή πρέπει πρώτα να διερευνηθεί εκ μέρους της αρμόδιας προξενικής αρχής η τυχόν ταυτοπροσωπία και σε περίπτωση που αυτή προκύψει (η ταυτοπροσωπία), η αίτηση να συνοδεύεται και από σχετική προξενική βεβαίωση, που εκδίδεται κατ’ εφαρμογή των προβλέψεων του Οδηγού Προξενικών Εργασιών περί ταυτοπροσωπίας, μαζί με όλα τα σχετικά αποδεικτικά στοιχεία. Η αρμόδια προξενική αρχή, εφόσον εξακριβώσει ότι η υποβληθείσα αίτηση συνοδεύεται από πλήρη και νόμιμα για την ημεδαπή έννομη τάξη δικαιολογητικά, καθώς και ότι ο αιτών είναι δικαιούχος υποβολής αιτήματος, σχηματίζει φάκελο ιθαγενείας, τον οποίο διαβιβάζει με προξενική αλληλογραφία στη Διεύθυνση Ιθαγένειας ΥΠ.ΕΣ. Η Διεύθυνση Ιθαγένειας ΥΠ.ΕΣ., σε συνεργασία με τις εγχώριες αρμόδιες αρχές, πιστοποιεί τη συνδρομή ή μη των νομίμων όρων και προϋποθέσεων στο πρόσωπο του αιτούντος για την εκ νέου κτήση της ελληνικής ιθαγένειας και, σε περίπτωση που ο αιτών τους πληροί, εκδίδεται απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών περί αποδοχής του αιτήματος, η οποία δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Ακολούθως, η Διεύθυνση Ιθαγένειας ΥΠ.ΕΣ. ανακοινώνει στην αρμόδια ελληνική προξενική αρχή τη δημοσίευση της απόφασης του Υπουργού Εσωτερικών περί της εκ νέου κτήσης της ελληνικής ιθαγένειας του αιτούντος, προκειμένου να τον καλέσει σε ορκωμοσία. Η συντέλεση της ορκωμοσίας, η ημερομηνία της οποίας θεωρείται και ημερομηνία κτήσης της ελληνικής ιθαγένειας, απαιτείται κατά νόμο να πραγματοποιηθεί εντός αποκλειστικής προθεσμίας ενός έτους από την ημερομηνία δημοσίευσης της σχετικής απόφασης στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, άλλως η απόφαση ανακαλείται και ο αιτών διατηρεί το δικαίωμα υποβολής νέας όμοιας αίτησης. Ο όρκος, ο τύπος του οποίου περιγράφεται στο άρθρο 9 του Ν. 3284/2004, δίδεται αυτοπροσώπως ενώπιον της αρμόδιας ελληνικής προξενικής αρχής.
ΙΙ. Για τους κατιόντες (τέκνα) πολιτών εβραϊκής καταγωγής που κατείχαν την ελληνική ιθαγένεια και την απώλεσαν για οποιονδήποτε λόγο
Από την άλλη πλευρά, δικαίωμα να αιτηθούν την κτήση της ελληνικής ιθαγένειας έχουν και οι σε ευθεία γραμμή κατιόντες πολιτών Ισραήλ ή άλλων χωρών, δηλαδή εβραϊκής καταγωγής, σύμφωνα με ρητή νομοθετική πρόβλεψη που εισήχθη με τον Ν. 4461/2017 (άρθρο 109). Ειδικότερα, στο πεδίο εφαρμογής της εν λόγω διάταξης υπάγονται:
α) οι κατιόντες (τέκνα) όσων αποκτούν την ελληνική ιθαγένεια ως εν ζωή πολίτες Ισραήλ ή άλλων χωρών σύμφωνα με την ανωτέρω περιγραφόμενη διαδικασία, οι οποίοι γεννήθηκαν στην Ελλάδα έως τις 09-05-1945 και
β) οι κατιόντες (τέκνα) αποβιωσάντων πολιτών Ισραήλ ή άλλων χωρών οι οποίοι γεννήθηκαν στην Ελλάδα έως τις 09-05-1945 και ουδέποτε ανέκτησαν την ελληνική ιθαγένεια.
Κατά συνέπεια, θεμελιώδες γνώρισμα των δικαιούχων αυτών είναι η εβραϊκή καταγωγή τους (ως τυπική προϋπόθεση), όπως αυτή αποτυπώνεται στα σχετικά έγγραφα των ελληνικών αρχών σε συνάρτηση με τη διαπίστωση του συγγενικού τους δεσμού ως κατιόντες προσώπων τα οποία ήταν γεννημένα και εγκατεστημένα στην Ελλάδα και κατείχαν την ελληνική ιθαγένεια από τη γέννησή τους έως τις 09-05-1945, στη συνέχεια την απώλεσαν καθ’ οιονδήποτε τρόπο αποκτώντας την ιθαγένεια του Ισραήλ ή άλλης χώρας και εν τέλει:
- ανέκτησαν την ελληνική ιθαγένεια με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 13 του Ν. 4018/2011 όπως ισχύουν ή
- απεβίωσαν πριν την ανάκτηση αυτής.
Στο αρχικό στάδιο της διαδικασίας εξέτασης κάθε αίτησης κτήσης της ελληνικής ιθαγένειας, είναι απαραίτητη η τεκμηρίωση της εβραϊκής καταγωγής του αιτούντος από την αρμόδια προξενική αρχή, λαμβάνοντας υπόψη:
α) στοιχεία εγγραφών ανιόντων του σε μητρώα αρρένων και δημοτολόγια της Ελλάδας (ακόμα και σε παλαιά και μη ισχύοντα),
β) δημόσια έγγραφα ή πιστοποιητικά υπηρεσιών και νομικών προσώπων (π.χ. σχολεία, ασφαλιστικά ταμεία, επιμελητήρια, συλλόγους, κ.λπ.) καθώς και των εγγραφών σε τυχόν σωζόμενα αρχεία ελληνικών ισραηλιτικών κοινοτήτων.
Ως τεκμήρια απόδειξης της εβραϊκής καταγωγής του ενδιαφερομένου γίνονται επίσης αποδεκτά και τυχόν δημοσιεύματα, οπτικοακουστικό υλικό ή κάθε άλλη πηγή άντλησης πληροφοριών που προσκομίζει ο ίδιος, αναφορικά με την ιστορική διαδρομή της οικογένειας του.
Για την υποβολή της σχετικής αίτησης πολιτογράφησης, ακολουθείται κατ’ αναλογία η διαδικασία της παραγράφου 1 του άρθρου 10 του Ν. 3284/2004 (Κώδικας Ελληνικής Ιθαγένειας). Ειδικότερα, υποβάλλεται δήλωση πολιτογράφησης, η οποία συνυποβάλλεται με την αίτηση πολιτογράφησης και συντάσσεται με την αυτοπρόσωπη παρουσία του αιτούντα ενώπιον του προξένου ή εξουσιοδοτημένου από τον ίδιο υπαλλήλου της προξενικής αρχής, παρουσία δύο Ελλήνων πολιτών ως μαρτύρων, των οποίων τα ονοματεπωνυμικά στοιχεία, καθώς και ο αριθμός του Δελτίου Αστυνομικής Ταυτότητας ή του Ελληνικού διαβατηρίου τους, πρέπει να αναγράφονται στη δήλωση πολιτογράφησης. Σημειώνεται ότι ως μάρτυρες μπορούν να παραστούν στη δήλωση και υπάλληλοι της προξενικής αρχής. Η αίτηση πολιτογράφησης υποβάλλεται στην αρμόδια (βάσει του τόπου κατοικίας του ενδιαφερόμενου) προξενική αρχή και θεωρείται αποδεκτή όταν συμπληρώνεται με Ελληνικούς χαρακτήρες. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να επιδεικνύεται ως προς τη συμπλήρωση όλων των στοιχείων περί της εβραϊκής καταγωγής του αιτούντος.
Για την υποβολή της αίτησης πολιτογράφησης απαιτείται η προσκόμιση από τον ενδιαφερόμενο αντιγράφου ισχύοντος διαβατηρίου ή άλλου τύπου ταξιδιωτικού εγγράφου. Σε κάθε περίπτωση απαιτείται αντίγραφο μόνο των σελίδων εκείνων που περιλαμβάνουν τα ατομικά στοιχεία του αιτούντος με επίσημη μετάφραση αυτών. Για την υποβολή αιτήματος πολιτογράφησης, απαιτείται επίσης η προσκόμιση πιστοποιητικού ποινικού μητρώου, πρόσφατης έκδοσης, στο οποίο θα πρέπει να αποτυπώνεται η συνολική ποινική κατάσταση του αιτούντος. Το πιστοποιητικό ποινικού μητρώου εκδίδεται από την αρμόδια αρχή με μέριμνα του ενδιαφερομένου και προσκομίζεται από τον ίδιο, νομίμως επικυρωμένο και επίσημα μεταφρασμένο.
Ειδικότερα, για τους ενδιαφερόμενους των οποίων οι ανιόντες απεβίωσαν πριν την ανάκτηση της ελληνικής ιθαγένειας, απαιτούνται επιπροσθέτως:
α) προσκόμιση ληξιαρχικής πράξης ή πιστοποιητικού θανάτου του ανιόντα, έκδοσης αρμοδίων αλλοδαπών αρχών νομίμως επικυρωμένη και επίσημα μεταφρασμένης,
β) ληξιαρχική πράξη γέννησης του ανιόντα εκδοθείσα από το Ληξιαρχείο του τόπου γέννησής του στην Ελλάδα,
γ) πιστοποιητικό γέννησης από τον Ελληνικό Δήμο, από το οποίο να προκύπτει ότι κατά τη γέννησή του κατείχε την Ελληνική ιθαγένεια, καθώς και οι μεταβολές που επήλθαν στην ιθαγένειά του έως και την απώλεια αυτής. Σε περίπτωση που υφίστανται επιπλέον δικαιολογητικά που αποδεικνύουν ότι ο γονέας τους είχε την Ελληνική ιθαγένεια από τη γέννησή του, την οποία εν συνεχεία απώλεσε (όπως π.χ. πιστοποιητικά στρατολογίας για τους άρρενες, αντίγραφα πράξεων της Διοίκησης που τους αφορούν, πιστοποιητικά οικογενειακής κατάστασης ή Ελληνικά διαβατήρια με τα οποία αναχώρησαν για την Παλαιστίνη) πρέπει επίσης να συνυποβάλλονται με την αίτησή τους, ώστε να βοηθηθεί η Υπηρεσία στην έρευνα που θα διεξάγει,
δ) πιστοποιητικό γάμου ή ληξιαρχική πράξη γάμου των γονέων του αιτούντα.
*Το γραφείο μας διαθέτει μεγάλη εμπειρία σε πάσης φύσεως υποθέσεις μεταναστευτικού δικαίου και δικαίου ιθαγένειας. Για περισσότερες πληροφορίες ή νομικές συμβουλές, μην διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μας στο τηλ. 2313079293 ή με email στο info@siopi-law.gr*
Δάφνη I. Σιώπη
Δικηγόρος LLM
Τσιμισκή 52, Θεσσαλονίκη
Τ. 2313 079293, 6977 568673
Ε. info@siopi-law.gr, dsiopi@siopi-law.gr