Ενόψει των μεγάλων και συχνά ανυπέρβλητων δυσχερειών που παρουσιάζει η διαδικασία των κρατικών υιοθεσιών στην Ελλάδα, δεν είναι λίγοι οι εντολείς μας που ζητούν να μάθουν πληροφορίες για την διαδικασία που ακολουθείται για την τέλεση μίας διακρατικής υιοθεσίας.
Οι διακρατικές υιοθεσίες θα πρέπει να διακρίνονται από τις καλούμενες ως «διεθνείς» υιοθεσίες, δηλαδή τις υιοθεσίες στις οποίες υφίσταται απλώς κάποιο στοιχείο αλλοδαπότητας, λ.χ. διότι οι φυσικοί γονείς είναι αλλοδαποί που διαμένουν στην Ελλάδα. Για να χαρακτηριστεί μία υιοθεσία ως διακρατική, θα πρέπει να υφίσταται μετακίνηση του υιοθετούμενου παιδιού από άλλο κράτος στην Ελλάδα.
Στις διακρατικές υιοθεσίες εφαρμόζεται η Διεθνής Σύμβαση της Χάγης (ΔΣΧ), η οποία κυρώθηκε από την Ελλάδα με τον Ν. 3765/2009 και άρχισε να ισχύει από την 01η-01-2010, ενώ παράλληλα εφαρμόζονται και τα άρθρα 4 και 5 του Ν. 2447/1996. Η Σύμβαση της Χάγης εφαρμόζεται όταν τα εμπλεκόμενα μέρη, δηλαδή ο υιοθετών και ο υιοθετούμενος, προέρχονται από κράτη που είναι συμβαλλόμενα στην Σύμβαση. Σε διαφορετική περίπτωση, καλούνται σε εφαρμογή τα άρθρα 4 και 5 του Ν. 2447/1996.
Με την Σύμβαση της Χάγης, λαμβάνεται ιδιαίτερη μέριμνα για την διασφάλιση του συμφέροντος του υιοθετούμενου παιδιού. Ειδικότερα, ορίζεται ότι οι αρμόδιες αρχές του κράτους προέλευσης οφείλουν να ελέγχουν ότι το παιδί μπορεί να υιοθετηθεί, ότι μια διακρατική υιοθεσία είναι προς το συμφέρον του, καθώς και ότι οι υιοθετούντες κρίνονται ικανοί να υιοθετήσουν. Κάθε συμβαλλόμενο κράτος ορίζει μία Κεντρική Αρχή, προς την οποία απευθύνονται οι υποψήφιοι θετοί γονείς που επιθυμούν να υιοθετήσουν και η οποία είναι επιφορτισμένη με τον έλεγχο της καταλληλότητάς τους, για την οποία μάλιστα οφείλει να συντάξει και σχετική έκθεση. Η εν λόγω έκθεση διαβιβάζεται στην συνέχεια, μαζί με τα λοιπά απαιτούμενα δικαιολογητικά, στην Κεντρική Αρχή του κράτους προέλευσης του παιδιού, η οποία είναι επιφορτισμένη με τον έλεγχο της πλήρωσης των προϋποθέσεων για την ολοκλήρωση της διαδικασίας της υιοθεσίας, στις οποίες περιλαμβάνονται και οι συναινέσεις των φυσικών γονέων του παιδιού. Από τη στιγμή που βεβαιωθεί από το αρμόδιο όργανο του Συμβαλλόμενου Κράτους ότι μία υιοθεσία έγινε σύμφωνα με τη Σύμβαση της Χάγης, αυτή αναγνωρίζεται αυτόματα και στα υπόλοιπα Συμβαλλόμενα Κράτη και παράγει πλήρως τα έννομα αποτελέσματά της, οπότε και δημιουργείται συνεπώς νομική συγγένεια μεταξύ του θετού γονέα και του υιοθετούμενου παιδιού και αποκτάται η γονική του μέριμνα.
Ποια είναι η διαδικασία για την συντέλεση μίας διακρατικής υιοθεσίας στην Ελλάδα;
Στην Ελλάδα, ως Κεντρική Αρχή για την διεκπεραίωση μίας διακρατικής υιοθεσίας έχει οριστεί η Κεντρική Αρχή Διακρατικών Υιοθεσιών (ΚΑΔΥ) του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Συγχρόνως, στον Ν. 3765/2009 έχει οριστεί ότι ότι οι λειτουργίες της Κεντρικής Αρχής που προβλέπονται στην Σύμβαση της Χάγης είναι δυνατόν να εκτελούνται από: α) τις Διευθύνσεις Κοινωνικής Πρόνοιας των τεσσάρων τομέων της Νομαρχίας Αθηνών για το Νομό Αττικής, πλην της Νομαρχίας Πειραιά, καθώς και για τους Νομούς των περιφερειών Στερεάς Ελλάδος και Θεσσαλίας, β) τη Διεύθυνση Κοινωνικής Πρόνοιας της Νομαρχίας Πειραιά για τη Νομαρχία του Πειραιά και για τους Νομούς των περιφερειών Βορείου και Νοτίου Αιγαίου, γ) τη Διεύθυνση Κοινωνικής Πρόνοιας της Νομαρχίας Θεσσαλονίκης για τους Νομούς των περιφερειών Κεντρικής Μακεδονίας, Δυτικής Μακεδονίας και Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, δ) τη Διεύθυνση Κοινωνικής Πρόνοιας της Νομαρχίας Αχαΐας για τους Νομούς των περιφερειών Δυτικής Ελλάδας, Πελοποννήσου και Ιονίων νήσων, ε) τη Διεύθυνση Κοινωνικής Πρόνοιας της Νομαρχίας Ηρακλείου για τους Νομούς της περιφέρειας Κρήτης, στ) τη Διεύθυνση Κοινωνικής Πρόνοιας της Νομαρχίας Ιωαννίνων για τους Νομούς της Περιφέρειας Ηπείρου, ζ) Τον Ελληνικό Κλάδο της Διεθνούς Κοινωνικής Υπηρεσίας με έδρα την Αθήνα, η) Το Δημοτικό Βρεφοκομείο Θεσσαλονίκης «Άγιος Στυλιανός» και τις Μονάδες Κοινωνικής Φροντίδας που μετατράπηκαν σε νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου με το άρθρο 14 του ν. 3329/2005 (ΦΕΚ 81 Α’), στις οποίες περιλαμβάνονται και οι Μονάδες «Αναρρωτήριο Πεντέλης», Κέντρο Βρεφών «Η ΜΗΤΕΡΑ» και Παιδόπολη «Άγιος Ανδρέας Καλαμακίου».
Έτσι, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να απευθύνονται στις ανωτέρω υπηρεσίες, ενώπιον των οποίων καταθέτουν αίτηση για διακρατική υιοθεσία μαζί με όλα τα απαιτούμενα εκ του νόμου δικαιολογητικά, όπως ενδεικτικά ιατρικές γνωματεύσεις, ποινικό μητρώο, πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης, εκκαθαριστικά σημειώματα κ.ο.κ. Αφού ελεγχθεί η πληρότητα των δικαιολογητικών, διενεργείται κοινωνική έρευνα, συντάσσεται κοινωνική έκθεση και εκδίδεται βεβαίωση καταλληλότητας των υποψήφιων θετών γονέων. Στην συνέχεια, όλα τα έγγραφα επικυρώνονται με την σφραγίδα apostille της Σύμβασης της Χάγης (σε περίπτωση που απευθύνονται σε χώρα στην οποία έχει ισχύ η αντίστοιχη Σύμβαση της Χάγης της 5ης Οκτωβρίου 1961) και αποστέλλονται μεταφρασμένα στην Κεντρική Αρχή Διακρατικών Υιοθεσιών (ΚΑΔΥ), η οποία στην συνέχεια τα διαβιβάζει στην εκάστοτε Κεντρική Αρχή της χώρας προέλευσης του υιοθετούμενου παιδιού.
Η διαδικασία που ακολουθείται στην συνέχεια ακολουθεί τους κανόνες του κράτους προέλευσης του υιοθετουμένου. Για τον λόγο αυτό, οι υποψήφιοι θετοί γονείς οφείλουν να απευθυνθούν και σε δικηγόρο του κράτους προέλευσης, ο οποίος θα αναλάβει την διεκπεραίωση όλων των διαδικαστικών ζητημάτων που εισάγονται στην νομοθεσία του κράτους προέλευσης. Οι υποψήφιοι θετοί γονείς καλούνται, περαιτέρω, να επισκεφθούν την χώρα προέλευσης, προκειμένου να γνωρίσουν το παιδί και να δηλώσουν την συγκατάθεσή τους ως προς την ολοκλήρωση της διαδικασίας της υιοθεσίας.
Μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας της υιοθεσίας στην χώρα προέλευσης με την έκδοση σχετικής δικαστικής απόφασης, οι θετοί γονείς παραλαμβάνουν αντίγραφο της απόφασης με Πιστοποιητικό, σύμφωνα με το άρ. 23, παρ. 1 της Σύμβασης της Χάγης, για την συμμόρφωση της υιοθεσίας με τη Σύμβαση, νέα πράξη γεννήσεως του παιδιού, διαβατήριο και βίζα. Στην συνέχεια, το παιδί παραδίδεται στους υιοθετούντες και μπορεί να μετακινηθεί στην Ελλάδα.
Μολονότι η Σύμβαση της Χάγης ορίζει ότι η δικαστική απόφαση της υιοθεσίας που εκδίδεται από το κράτος προέλευσης αναγνωρίζεται αυτόματα σε όλα τα συμβαλλόμενα κράτη, συστήνεται να ακολουθείται σε κάθε περίπτωση στην Ελλάδα η διαδικασία αναγνώρισης του δεδικασμένου της αλλοδαπής απόφασης με την έκδοση σχετικής δικαστικής απόφασης από τα αρμόδια ελληνικά δικαστήρια. Στην συνέχεια, μπορεί να ολοκληρωθεί η διαδικασία καταχώρησης του τέκνου στο αρμόδιο ληξιαρχείο, το οποίο, ενόψει του ότι το τέκνο γεννήθηκε στο εξωτερικό, είναι το Ειδικό Ληξιαρχείο Αθηνών.
Η διαδικασία της διακρατικής υιοθεσίας, μολονότι διεκπεραιώνεται ταχύτερα σε σχέση με τις κρατικές υιοθεσίες από ελληνικά ιδρύματα, αποτελεί μία διαδικασία που περιλαμβάνει διάφορα στάδια. Για τον λόγο αυτό, ουσιώδους σημασίας κρίνεται η συμβολή δικηγόρου εξειδικευμένου στα ζητήματα των διακρατικών υιοθεσιών, ο οποίος θα μπορέσει να καθοδηγήσει αποτελεσματικά τους θετούς γονείς μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας.
* Για περισσότερες πληροφορίες ή νομικές συμβουλές, μην διστάσετε να επικοινωνήσετε με το γραφείο μας στο τηλ. 2313 079293 ή με email στο info@siopi-law.gr*
Δάφνη I. Σιώπη
Δικηγόρος LLM
Τσιμισκή 52, Θεσσαλονίκη
Τ. 2313 079293, 6977 568673
Ε. info@siopi-law.gr, dsiopi@siopi-law.gr