Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται ένα γενικευμένο ενδιαφέρον πολιτών τρίτων χωρών να εργαστούν σε χώρες της ευρωπαϊκής ένωσης, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας. Με τον νέο Μεταναστευτικό Κώδικα (Ν. 5038/2023) επιχειρήθηκε η αναμόρφωση του νομικού πλαισίου αναφορικά με τη χορήγηση αδειών διαμονής σε πολίτες τρίτων χωρών, με απώτερο σκοπό την απλούστευση και επιτάχυνση των σχετικών διαδικασιών και την προσαρμογή της μεταναστευτικής πολιτικής στις ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας.
Προκαταρκτικώς, θα πρέπει να επισημανθεί ότι η πρόσβαση των πολιτών τρίτων χωρών στην αγορά εργασίας δεν είναι ελεύθερη. Αντιθέτως, προβλέπονται συγκεκριμένες προϋποθέσεις και περιορισμοί αναφορικά με τη δυνατότητα προσλήψεως και απασχολήσεώς τους. Συγκεκριμένα, απαγορεύεται η απασχόληση πολιτών τρίτων χωρών που δεν διαμένουν νόμιμα στην Ελλάδα και δεν διαθέτουν άδεια διαμονής ή θεώρηση εισόδου, η οποία να τους παρέχει το δικαίωμα πρόσβασης στην αγορά εργασίας. Έτσι, κάθε πολίτης τρίτης χώρας που επιθυμεί να εργαστεί στην Ελλάδα πρέπει να κατέχει μία εκ των αδειών διαμονής που επιτρέπουν την παροχή εξαρτημένης εργασίας. Σε διαφορετική περίπτωση, ο εργοδότης που απασχολεί παράνομα διαμένοντες ή μη κατόχους σχετικής άδειας διαμονής πολίτες τρίτων χωρών απειλείται με την επιβολή διαφόρων διοικητικών και ποινικών κυρώσεων.
Εφόσον πάντως οι πολίτες τρίτων χωρών είναι κάτοχοι άδειας διαμονής για εξαρτημένη εργασία, μπορούν να διαμένουν και να εργάζονται νομίμως στη χώρα, απολαμβάνοντας τα ίδια δικαιώματα με τους Έλληνες εργαζομένους αναφορικά με τους όρους εργασίας, αμοιβής και κοινωνικής ασφαλίσεως. Τα ίδια δικαιώματα έχουν και οι πολίτες τρίτων χωρών οι οποίοι έχουν υποβάλει αίτηση χορήγησης άδειας διαμονής για εξαρτημένη εργασία και έχουν λάβει βεβαίωση υποβολής της σχετικής αίτησης σύμφωνα με το άρθρο 10 παρ. 8 του Ν. 5038/2023. Η βεβαίωση αυτή ισχύει μέχρι την έκδοση αποφάσεως χορηγήσεως της άδειας διαμονής ή της αποφάσεως απορρίψεως του σχετικού αιτήματος και πιστοποιεί ότι ο κάτοχός της διαμένει νόμιμα στην Ελλάδα και απολαμβάνει προσωρινά τα δικαιώματα που απορρέουν από την άδεια διαμονής της οποίας την έκδοση αιτείται. Έτσι, ο πολίτης τρίτης χώρας και κάτοχος της βεβαίωσης αυτής μπορεί να προσληφθεί και να παρέχει τις υπηρεσίες του νομίμως καθ’ όσο χρονικό διάστημα βρίσκεται σε ισχύ η συγκεκριμένη βεβαίωση.
Ο καινούριος Μεταναστευτικός Κώδικας (Ν. 5038/2023) προβλέπει συγκεκριμένες κατηγορίες αδειών διαμονής οι οποίες χορηγούνται με σκοπό την παροχή εξαρτημένης εργασίας από πολίτες τρίτων χωρών. Συγκεκριμένα, οι άδειες διαμονής για παροχή εξαρτημένης εργασίας ανήκουν στην κατηγορία «Ε», η οποία διακρίνεται περαιτέρω στις εξής υποκατηγορίες: α) Άδεια διαμονής για απασχόληση υψηλής ειδίκευσης – Μπλε Κάρτα της ΕΕ (Άδεια Διαμονής τύπου Ε.1), β) Άδεια διαμονής στο πλαίσιο ενδοεταιρικής μεταθέσεως (Άδεια Διαμονής τύπου Ε.2), γ) Άδεια διαμονής για απασχόληση ειδικού σκοπού (Άδεια Διαμονής τύπου Ε.3), δ) Άδεια διαμονής για απασχόληση κατόπιν μετακλήσεως (Άδεια Διαμονής τύπου Ε.4), ε) Εθνική θεώρηση εισόδου με σκοπό την εποχιακή εργασία (Τίτλος Διαμονής τύπου Ε.5) και στ) Άδεια Διαμονής εποχιακών εργαζομένων (Άδεια Διαμονής τύπου Ε.6).
Α. Άδεια διαμονής για απασχόληση υψηλής ειδίκευσης – «Μπλε Κάρτα της ΕΕ» (Άδεια Διαμονής τύπου Ε.1)
Η εν λόγω άδεια διαμονής χορηγείται σε πολίτες τρίτων χωρών με υψηλή ειδίκευση, οι οποίοι επιθυμούν να εργασθούν σε ελληνικές επιχειρήσεις. Η διάρκεια ισχύος της είναι διετής, εκτός εάν η σύμβαση εργασίας την οποία έχει συνάψει ο πολίτης τρίτης χώρας με τον εργοδότη είναι μικρότερης διάρκειας.
Για να λάβει κάποιος πολίτης τρίτης χώρας την συγκεκριμένη άδεια διαμονής θα πρέπει να προσκομίσει έγκυρη σύμβαση εργασίας που αφορά σε απασχόληση υψηλής ειδίκευσης, διάρκειας τουλάχιστον έξι (6) μηνών στην Ελλάδα, από την οποία να προκύπτει ότι ο ακαθάριστος ετήσιος μισθός του, όπως απορρέει από τον μηνιαίο ή ετήσιο μισθό που προσδιορίζεται στην ανωτέρω σύμβαση, δεν υπολείπεται του εθνικού κατώτατου ορίου μισθού για απασχόληση υψηλής ειδίκευσης. Το κατώτατο όριο μισθού για απασχόληση υψηλής ειδίκευσης του προηγούμενου εδαφίου ισούται με το ένα κόμμα έξι (1,6) του ύψους του μέσου ακαθάριστού ετησίου μισθού στην Ελλάδα. Εάν πρόκειται για μη νομοθετικά κατοχυρωμένα επαγγέλματα, να προσκομίζει έγγραφα που πιστοποιούν τα συναφή υψηλά επαγγελματικά προσόντα αναφορικά με την εργασία που πρέπει να εκτελέσει. Πιο συγκεκριμένα, πρέπει να προσκομίζονται τίτλοι σπουδών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σχετικοί με το επάγγελμα και την εξειδίκευση που προσδιορίζεται στη σύμβαση εργασίας, επίσημα επικυρωμένοι και μεταφρασμένοι ή αποδεικτικά πενταετούς επαγγελματικής εμπειρίας επιπέδου ανάλογου προς τίτλο σπουδών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και σχετικής με την απασχόληση που προσδιορίζεται στη σύμβαση εργασίας. Η πενταετής επαγγελματική εμπειρία αποδεικνύεται με βεβαιώσεις απασχόλησης προηγούμενων εργοδοτών, στις οποίες περιγράφεται η θέση απασχόλησης, το αντικείμενο απασχόλησης υψηλής ειδίκευσης και το χρονικό διάστημα που απασχολήθηκε.
Οι κάτοχοι της «Μπλε Κάρτας της ΕΕ» έχουν πρόσβαση σε απασχόληση υψηλής ειδίκευσης στην Ελλάδα. Κατά τη διάρκεια των πρώτων δώδεκα (12) μηνών νόμιμης απασχόλησής τους ως κατόχων «Μπλε Κάρτας της ΕΕ» έχουν την υποχρέωση να κοινοποιούν στη Διεύθυνση Αδειών Διαμονής του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου την αλλαγή εργοδότη ή άλλη αλλαγή που μπορεί να επηρεάζει την εκπλήρωση των κριτηρίων εισδοχής. Το δικαίωμα του κατόχου της «Μπλε Κάρτας της ΕΕ» να αλλάξει απασχόληση αναστέλλεται για τριάντα (30) ημέρες, ενόσω η υπηρεσία του πρώτου εδαφίου ελέγχει ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις εισδοχής. Η υπηρεσία του πρώτου εδαφίου δύναται να αντιταχθεί στην αλλαγή απασχόλησης, εφόσον δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις του άρθρου 31 του Ν. 5078/2023, εντός της ανωτέρω προθεσμίας των τριάντα (30) ημερών. Μετά τη λήξη της περιόδου των δώδεκα (12) μηνών, ο πολίτης τρίτης χώρας κατόχου της «Μπλε Κάρτας της ΕΕ» υποχρεούται να κοινοποιεί στη Διεύθυνση Αδειών Διαμονής του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου μόνο την αλλαγή εργοδότη ή άλλη αλλαγή που επηρεάζει την εκπλήρωση των κριτηρίων εισδοχής του άρθρου 31. Η εκπλήρωση των εν λόγω κριτηρίων δεν αναστέλλει το δικαίωμα του κατόχου της «Μπλε Κάρτας της ΕΕ» να αναλαμβάνει και να ασκεί νέα απασχόληση. Περισσότερα για την εν λόγω άδεια διαμονής μπορείτε να διαβάσετε σε εκτενές σχετικό άρθρο του γραφείου μας εδώ.
Β. Άδεια διαμονής στο πλαίσιο ενδοεταιρικής μεταθέσεως (Άδεια Διαμονής τύπου Ε.2)
Η εν λόγω άδεια διαμονής χορηγείται σε πολίτες τρίτων χωρών οι οποίοι αιτούνται την είσοδο και διαμονή τους στην ελληνική επικράτεια στο πλαίσιο ενδοεταιρικής μετάθεσης ως διευθυντικά στελέχη, ειδικευμένη εργαζόμενοι ή ασκούμενοι εργαζόμενοι. Η χρονική διάρκεια της ενδοεταιρικής μεταθέσεως δεν μπορεί να υπερβαίνει τα τρία (3) έτη για τα διευθυντικά στελέχη και τους ειδικευμένους εργαζομένους και το ένα (1) έτος για τους ασκούμενους εργαζόμενους, οπότε και αντίστοιχης διάρκειας είναι και η άδεια διαμονής που εκδίδεται σε αυτές τις περιπτώσεις. Μετά την παρέλευση του χρονικού διαστήματος της άδειας διαμονής τους, οι ενδοεταιρικώς μετατεθέντες υποχρεούνται να αποχωρήσουν από τη Χώρα. Τα εν λόγω πρόσωπα μπορούν, πάντως, να αιτηθούν τη χορήγηση «Μπλε Κάρτας της ΕΕ» εφόσον πληρούν τις εκ του νόμου τιθέμενες σχετικές προϋποθέσεις.
Γ. Άδεια διαμονής για απασχόληση κατόπιν μετακλήσεως (Άδεια Διαμονής τύπου Ε.4)
Η συγκεκριμένη άδεια διαμονής χορηγείται σε πολίτες τρίτης χώρας στους οποίους δεν έχουν εφαρμογή οι διατάξεις που αφορούν τα λοιπά είδη αδειών διαμονής για παροχή εξαρτημένης εργασίας. Η διαδικασία της μετάκλησης αφορά τον κύριο όγκο εργαζομένων πολιτών τρίτων χωρών, οι οποίοι εισέρχονται στη Χώρα κατόπιν κατ’ ουσίας «προσκλησεως» του εργοδότη, ο οποίος επιθυμεί να τους απασχολήσει. Η συγκεκριμένη άδεια διαμονής έχει διάρκεια έως τρία (3) έτη.
Δ. Εθνική θεώρηση εισόδου με σκοπό την εποχιακή εργασία (Τίτλος Διαμονής τύπου Ε.5)
Η εν λόγω θεώρηση εισόδου χορηγείται σε πολίτες τρίτων χωρών που είτε διαμένουν εκτός της ελληνικής επικράτειας και αιτούνται την είσοδο και διαμονή τους σε αυτήν είτε έχουν ήδη γίνει δεκτοί στην Ελληνική Επικράτεια με σκοπό την εποχιακή εργασία. Ειδικότερα, ο πολίτης τρίτης χώρας μπορεί να λάβει μία εκ των εξής κατηγοριών εθνικής θεώρησης εισόδου: α) εθνική θεώρηση εισόδου για εποχιακή εργασία μέγιστης διάρκειας ισχύος και διαμονής εννέα (9) μηνών. Ο πολίτης τρίτης χώρας μπορεί να εισέλθει εκ νέου με αντίστοιχη θεώρηση μετά την παρέλευση τριών (3) μηνών από τη λήξη της προηγούμενης θεώρησης εισόδου ή β) εθνική θεώρηση εισόδου για εποχιακή εργασία μέγιστης διάρκειας ισχύος ενός (1) έτους, με δικαίωμα παραμονής για εποχιακή εργασία συνολικής διάρκειας εννέα (9) μηνών κατά τη διάρκεια ισχύος της θεώρησης, το οποίο συναρτάται με τις προβλεπόμενες από τη σύμβαση εργασία περιόδους απασχόλησης ή γ) ομοιόμορφη θεώρηση εισόδου βραχείας διάρκειας (Schengen) πολλαπλών εισόδων μέγιστης ισχύος έξι (6) μηνών με διάρκεια παραμονής ενενήντα (90) ημέρες για εποχιακή εργασία. Οι εν λόγω θεωρήσεις εισόδου παρέχουν στους πολίτες τρίτων χωρών πρόσβαση στην αγορά εργασίας αποκλειστικά για την παροχή της εργασίας που προβλέπεται στη σύμβαση εργασίας, καθώς και σε συγκεκριμένο εργοδότη. Περισσότερα για την διαδικασία μετάκλησης πολιτών τρίτων χωρών για εποχική εργασία μπορείτε να διαβάσετε εδώ.
Ε. Άδεια διαμονής εποχιακών εργαζομένων (Άδεια Διαμονής τύπου Ε.6)
Η συγκεκριμένη άδεια διαμονής χορηγείται σε πολίτες τρίτων χωρών οι οποίοι έχουν εισέλθει στην Ελληνική επικράτεια δυνάμει εγκρίσεως απασχολήσεως της αρμόδιας Υπηρεσίας μιας στάσης, η οποία αφορά σε μία ή περισσότερες περιόδους απασχολήσεως μέγιστης διάρκειας εννιά (9) μηνών ανά περίοδο δώδεκα (12) μηνών και εθνικής θεώρησης εισόδου για εποχιακή εργασία. Η διάρκεια της άδειας διαμονής που εκδίδεται στην περίπτωση αυτή είναι έως πέντε (5) έτη, ανάλογα με τη σύμβαση εργασίας την οποία προσκομίζει ο πολίτης τρίτης χώρας, και παρέχει στον πολίτη τρίτης χώρας το δικαίωμα εποχιακής απασχόλησης και διαμονής στην Ελλάδα για περίοδο έως εννέα (9) μήνες ανά περίοδο δώδεκα (12) μηνών. Οι πολίτες τρίτων χωρών που είναι εφοδιασμένοι με τη συγκεκριμένη άδεια διαμονής έχουν τη δυνατότητα αλλαγής εργοδότη και κατάρτισης νέας σύμβασης εργασίας με σκοπό την εποχιακή εργασία. Στην περίπτωση αυτή, οι πολίτες τρίτων χωρών οφείλουν να ενημερώνουν την αρμόδια Υπηρεσία μιας στάσης για την αλλαγή του εργοδότη, υποβάλλοντας παράλληλα και τη νέα σύμβαση εργασίας τους.
ΣΤ. Λοιπές κατηγορίες αδειών διαμονής που παρέχουν πρόσβαση στην αγορά εργασίας
Τέλος, θα πρέπει να σημειωθεί ότι εκτός από τις ανωτέρω αναφερόμενες άδειες διαμονής, οι οποίες χορηγούνται με σκοπό την παροχή εξαρτημένης εργασίας, στον Ν. 5038/2023 προβλέπονται και ορισμένες επιπλέον κατηγορίες αδειών διαμονής οι οποίες, αν και καταρχήν χορηγούνται για διαφορετικό σκοπό, επιτρέπουν (πλήρως ή μερικώς) την πρόσβαση στην αγορά εργασίας.
Ειδικότερα, δικαίωμα πρόσβασης στην αγορά εργασίας και συνεπώς νόμιμης απασχόλσης παρέχεται ενδεικτικώς και στους κατόχους των ακόλουθων ειδών αδειών διαμονής: α) Άδεια διαμονής για οικογενειακή επανένωση (Άδεια Διαμονής τύπου Ο.1) και Αυτοτελής άδεια διαμονής μελών οικογενείας πολίτη τρίτης χώρας (Άδεια Διαμονής τύπου Ο.2), β) Δελτίο Διαμονής σε μέλη οικογένειας Έλληνα πολίτη (Άδεια Διαμονής τύπου Ο.3), γ) Άδεια διαμονής για εξαιρετικούς λόγους κλπ.
*Το γραφείο μας διαθέτει μεγάλη εμπειρία σε πάσης φύσεως ζητήματα δικαίου αλλοδαπών και αδειών διαμονής (χορήγηση και ανανέωση αδειών διαμονής, μετακλήσεις, νομιμοποίηση παράνομων αλλοδαπών, κτήση ελληνικής ιθαγένειας, διαγραφή απελάσεων, αντιρρήσεις κατά κράτησης αλλοδαπών κ.ο.κ). Για περαιτέρω νομικές συμβουλές ή για την ανάθεση της υπόθεσής σας στο γραφείο μας μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας στο τηλ. 2313 079293 ή με email στο info@siopi-law.gr. Σημειώνεται ότι απαγορεύεται βάσει Κώδικα περί Δικηγόρων η παροχή νομικών συμβουλών άνευ της ανάλογης αμοιβής (άρθρο 57 Ν. 4194/2013)*
Δάφνη I. Σιώπη
Δικηγόρος LLM
Τσιμισκή 52, Θεσσαλονίκη
Τ. 2313 079293, 6977 568673
Ε. info@siopi-law.gr, dsiopi@siopi-law.gr