Ως γνωστόν, ο Νόμος 5078/2023 επέφερε σημαντικές αλλαγές στην κοινωνική ασφάλιση και συγκεκριμένα στο θεσμικό πλαίσιο απασχόλησης των συνταξιούχων εξ ιδίου δικαιώματος, λόγω γήρατος ή λόγω αναπηρίας του e-ΕΦΚΑ. Ο νέος νόμος παρέχει κίνητρα σε όσους ήδη λαμβάνουν σύνταξη προκειμένου να επανενταχθούν στην αγορά και να συμπληρώσουν το εισόδημά τους αναλαμβάνοντας νόμιμη και δηλωμένη εργασία χωρίς να υπόκεινται σε περικοπή της σύνταξής τους.
Πιο συγκεκριμένα, μέχρι πρότινος προβλεπόταν ότι για τους συνταξιούχους του ΕΦΚΑ, οι οποίοι είχαν αναλάβει ή αναλάμβαναν εργασία ή δραστηριότητα ή αποκτούσαν ιδιότητα υποχρεωτικώς υπακτέα στην ασφάλιση του ΕΦΚΑ, οι ακαθάριστες συντάξεις (κύριες και επικουρικές) καταβάλλονταν μειωμένες κατά ποσοστό 30% για όσο χρονικό διάστημα απασχολούνταν ή διατηρούσαν την ανωτέρω ιδιότητα ή δραστηριότητα. Η μείωση της σύνταξης κατά 30%, εφαρμοζόταν μάλιστα ανεξαρτήτως εάν ο συνταξιούχος παρείχε εργασία με μειωμένη απασχόληση.
Από την 01.01.2024, ημερομηνία έναρξης ισχύος του νέου νόμου, καταργήθηκε η περικοπή του 30% της σύνταξης, αφήνοντας ακέραιο το ποσό της σύνταξης στους απασχολούμενους συνταξιούχους. Αντί της περικοπής θα παρακρατείται πλέον από τον μισθό τους ένας μη ανταποδοτικός πόρος υπέρ του e-ΕΦΚΑ.
Σχετικά με τον εν λόγω πόρο, εκδόθηκε η υπ’ αριθμόν 7/2024 Εγκύκλιος του e-ΕΦΚΑ, η οποία περιγράφει το νέο νομοθετικό πλαίσιο και τον τρόπο παρακράτησης του εν λόγω προβλεπόμενου ανταποδοτικού πόρου. Πιο συγκεκριμένα, προβλέπεται ότι για την ασφάλιση του απασχολούμενου συνταξιούχου καταβάλλονται οι προβλεπόμενες από τη νομοθεσία ασφαλιστικές εισφορές, σύμφωνα με την ασφαλιστέα απασχόληση και επιπλέον, πόρος – μη ανταποδοτικού χαρακτήρα – υπέρ e – Ε.Φ.Κ.Α., ως εξής, αναλόγως την κατηγορίας υπαγόμενου προσώπου:
– Μισθωτοί γενικά (στην εν λόγω διαχείριση κωδικοποίησης συμπεριλαμβάνονται και οι μισθωτοί υγειονομικοί) και υπαγόμενοι στις διατάξεις της παρ. 9, του άρθρου 39, καταβάλλουν τις ασφαλιστικές εισφορές μετά τυχόν συνεισπραττομένων εισφορών, με βάση την υπαγωγή τους στην ασφάλιση, επιμεριζομένων, μεταξύ εργοδότη και ασφαλισμένου, κατά την κείμενη νομοθεσία και επιπλέον πόρο υπέρ e -Ε.Φ.Κ.Α. ύψους εφτά κόμμα εφτά τοις εκατό (7,7%) επί των ασφαλιστέων αποδοχών κύριας ασφάλισης για τον κλάδο κύριας ασφάλισης και λοιπών παροχών και ύψους δύο κόμμα τρία τοις εκατό (2,3%) επί των ασφαλιστέων αποδοχών επικουρικής ασφάλισης για τον κλάδο επικουρικής ασφάλισης, ο οποίος βαρύνει αποκλειστικά τον ασφαλισμένο.
– Μισθωτοί μηχανικοί και έμμισθοι δικηγόροι καταβάλλουν τις ασφαλιστικές εισφορές μετά τυχόν συνεισπραττομένων εισφορών, με βάση την υπαγωγή τους στην ασφάλιση, επιμεριζομένων μεταξύ εργοδότη και ασφαλισμένου, κατά την κείμενη νομοθεσία και επιπλέον πόρο υπέρ e – Ε.Φ.Κ.Α. ύψους εφτά κόμμα εφτά τοις εκατό (7,7%) επί των ασφαλιστέων αποδοχών κύριας ασφάλισης για τον κλάδο κύριας ασφάλισης και λοιπών παροχών και ύψους σαράντα τοις εκατό (40%) επί της επιλεγείσας ασφαλιστικής κατηγορίας επικουρικής ασφάλισης για τον κλάδο επικουρικής ασφάλισης, ο οποίος βαρύνει αποκλειστικά τον ασφαλισμένο.
– Αμειβόμενοι με Παραστατικά Παρεχόμενων Υπηρεσιών (Π.Π.Υ.) – τίτλοι κτήσης, εκτός των προσώπων της περ. γ’, της παρ. 6, καταβάλλουν τις ασφαλιστικές εισφορές του άρθρου 55 του Ν. 4509/2017 μετά τυχόν συνεισπραττομένων εισφορών, με βάση την υπαγωγή τους στην ασφάλιση και επιπλέον πόρο υπέρ e – Ε.Φ.Κ.Α. ύψους δέκα τοις εκατό (10%) επί της καθαρής αξίας του παραστατικού για τον κλάδο κύριας ασφάλισης και λοιπών παροχών, ο οποίος βαρύνει αποκλειστικά τον ασφαλισμένο.
– Αμειβόμενοι με Εργόσημο του τ. Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ. καταβάλλουν τις ασφαλιστικές εισφορές της παρ. 1, του άρθρου 21 του Ν. 3863/2010, όπως ισχύουν, μετά τυχόν συνεισπραττομένων εισφορών, με βάση την υπαγωγή τους στην ασφάλιση, και επιπλέον πόρο υπέρ e – Ε.Φ.Κ.Α. ύψους επτά κόμμα εφτά τοις εκατό (7,7%) επί της αναγραφόμενης τιμής του Εργοσήμου για τον κλάδο κύριας ασφάλισης και παροχών και ύψους δυο κόμμα τρία τοις εκατό (2,3%) επί της αναγραφόμενης τιμής του εργοσήμου για τον κλάδο επικουρικής ασφάλισης, ο οποίος βαρύνει αποκλειστικά τον ασφαλισμένο.
Για τη βεβαίωση και είσπραξη του πόρου υπέρ e – Ε.Φ.Κ.Α. εφαρμόζονται οι κείμενες διατάξεις περί βεβαίωσης και είσπραξης ασφαλιστικών εισφορών. Επιπλέον, το συνολικό επιβαλλόμενο ποσό του πόρου υπέρ e – Ε.Φ.Κ.Α., σε ετήσια βάση, δεν μπορεί να υπερβαίνει το δωδεκαπλάσιο της εθνικής σύνταξης, όπως εκάστοτε ισχύει. Δεδομένου λοιπόν ότι, από 01.01.2024, το ποσό της εθνικής σύνταξης διαμορφώθηκε σε 426,17 €, το ανώτατο όριο του πόρου, το οποίο βαρύνει, σε ετήσια βάση κάθε υπόχρεο απασχολούμενο συνταξιούχο, καθορίζεται αντιστοίχως σε 5.114,04 ευρώ (426,17 Χ12). Τυχόν επιπλέον ποσά επιστρέφονται στους ασφαλισμένους, κατόπιν εκκαθάρισης.
Περαιτέρω, της παρακράτησης – καταβολής πόρου υπέρ e – Ε.Φ.Κ.Α. εξαιρούνται τα κάτωθι πρόσωπα:
α) Τα άτομα με ψυχική και νοητική αναπηρία με ποσοστό 50% και άνω, των οποίων η ανάληψη μισθωτής απασχόλησης ή η αυτοαπασχόληση ενδείκνυται για λόγους ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης και κοινωνικής επανένταξης και η κρίση αυτή πιστοποιείται από ιατρική γνωμάτευση.
β) Οι συνταξιούχοι του Νόμου 612/1977 και των διατάξεων που παραπέμπουν σε αυτόν ήτοι στους πάσχοντες από i) τυφλότητα και από τα δύο μάτια, ii) τετραπληγία – παραπληγία, iii) β-ομόζυγο μεσογειακή ή δρεπανοκυτταρική ή μικροδρεπανοκυτταρική ή αναιμία που υποβάλλονται σε μετάγγιση, iv) χρόνια νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου και υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση ή περιτοναϊκή κάθαρση με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 67%, v) αιμορροφιλία τύπου Α ή Β, vi) σκλήρυνση κατά πλάκας, που επιφέρει παραπληγία – τετραπληγία με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 67%, vii) κυστική ίνωση ή μόνιμη ορθοκυστική διαταραχή με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 67%, viii) στους μεταμοσχευθέτες από συμπαγή όργανα (καρδιά – πνεύμονες – ήπαρ και πάγκρεας), που βρίσκονται σε συνεχή ανοσοκαταστολή με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 67%, ix) στους μεταμοσχευσθέντες νεφρού x) στους μεταμοσχευσθέντες μυελού των οστών και βρίσκονται σε συνεχή ανοσοκαταστολή με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 67%, x) στους ακρωτηριασμένους κατά τα δύο άνω ή κάτω άκρα ή κατά το ένα άνω και ένα κάτω άκρο με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 67%.
γ) Οι τακτικοί δημόσιοι υπάλληλοι που έχουν 25ετή πλήρη πραγματική συντάξιμη υπηρεσία και οι μόνιμοι στρατιωτικοί εφόσον έχουν 25ετή τουλάχιστον συντάξιμη υπηρεσία από την οποία 15ετή πραγματική.
δ) Όσοι λαμβάνουν το εξωιδρυματικό επίδομα ή το αντίστοιχο επίδομα του άρθρου 54 του π.δ. 169/2007.
ε) Οι πολύτεκνοι, των οποίων το ένα τουλάχιστον των τέκνων είναι ανήλικο ή σπουδάζει σε ανώτερες ή ανώτατες σχολές και έως τη συμπλήρωση του εικοστού τετάρτου (24ου) έτους της ηλικίας.
στ) Τα εξής πρόσωπα: i) όσοι υπάγονται στις διατάξεις των νόμων 1897/1990 (Α΄ 120) και 1977/1991 (Α΄ 185), : ii) όσοι δικαιούνται πολεμική σύνταξη ή σύνταξη αναπήρου οπλίτη ειρηνικής περιόδου ή σύνταξη Εθνικής Αντίστασης Ο.Γ.Α. ή ανασφάλιστου Αγωνιστή Εθνικής Αντίστασης, iii) οι λογοτέχνες καλλιτέχνες που δικαιούνται σύνταξη από το Δημόσιο, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 1 του Ν. 3075/2002 (Α΄ 297) και iv) όσοι δικαιούνται σύνταξη λόγω ανικανότητας ή λόγω θανάτου που προήλθε πρόδηλα και αναμφισβήτητα εξαιτίας της υπηρεσίας και ένεκα ταύτης.
ζ) Οι συνταξιούχοι λόγω αναπηρίας (από κοινή νόσο, εργατικό ατύχημα, ατύχημα εκτός εργασίας, επαγγελματική νόσο).
Σύμφωνα με τον νόμο, ο πόρος υπέρ e – Ε.Φ.Κ.Α. δεν είναι ανταποδοτικός και δεν αξιοποιείται για την προσαύξηση της ήδη καταβαλλόμενης σύνταξης ή για τη χορήγηση δεύτερης σύνταξης. Περαιτέρω, ο εν λόγω πόρος υπέρ e – Ε.Φ.Κ.Α. εφαρμόζεται και στα πρόσωπα που υποβάλλουν αίτηση συνταξιοδότησης στον e – Ε.Φ.Κ.Α. Σε περίπτωση απόρριψης της αίτησης συνταξιοδότησης ή μεταγενέστερης έναρξης καταβολής της σύνταξης, το αχρεωστήτως καταβληθέν ποσό του πόρου υπέρ e – Ε.Φ.Κ.Α. επιστρέφεται στον ασφαλισμένο. Τα πρόσωπα αυτά και οι απασχολούμενοι συνταξιούχοι οφείλουν να ενημερώσουν για την ιδιότητά τους αυτή τον εργοδότη τους.
*Το γραφείο μας διαθέτει μεγάλη εμπειρία σε πάσης φύσεως ζητήματα εργατικού και κοινωνικοασφαλιστικού δικαίου (απολύσεις, οφειλή δεδουλευμένων αποδοχών, διεκδίκηση υπερωριών και πάσης φύσης εργατικών απαιτήσεων, άκυρη απόλυση, παράσταση σε πάσης φύσεως εργατικές διαφορές, καταμέτρηση ενσήμων, υπολογισμός ποσού σύνταξης, υποβολή αίτησης συνταξιοδότησης, συντάξεις γήρατος, αναπηρίας, θανάτου κ.ο.κ). Για περαιτέρω νομικές συμβουλές ή για την ανάθεση της υπόθεσής σας στο γραφείο μας μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας στο τηλ. 2313 079293 ή με email στο info@siopi-law.gr. Σημειώνεται ότι απαγορεύεται βάσει Κώδικα περί Δικηγόρων η παροχή νομικών συμβουλών άνευ της ανάλογης αμοιβής (άρθρο 57 Ν. 4194/2013)*
Δάφνη I. Σιώπη
Δικηγόρος LLM
Τσιμισκή 52, Θεσσαλονίκη
Τ. 2313 079293, 6977 568673
Ε. info@siopi-law.gr, dsiopi@siopi-law.gr