Ως γνωστόν, ο Νόμος 5078/2023 επέφερε σημαντικές αλλαγές στην κοινωνική ασφάλιση και συγκεκριμένα στο θεσμικό πλαίσιο απασχόλησης των συνταξιούχων εξ ιδίου δικαιώματος, λόγω γήρατος ή λόγω αναπηρίας του e-ΕΦΚΑ. Ο νέος νόμος παρέχει κίνητρα σε όσους ήδη λαμβάνουν σύνταξη προκειμένου να επανενταχθούν στην αγορά και να συμπληρώσουν το εισόδημά τους αναλαμβάνοντας νόμιμη και δηλωμένη εργασία χωρίς να υπόκεινται σε περικοπή της σύνταξής τους.
Πιο συγκεκριμένα, μέχρι πρότινος προβλεπόταν ότι για τους συνταξιούχους του ΕΦΚΑ, οι οποίοι είχαν αναλάβει ή αναλάμβαναν εργασία ή δραστηριότητα ή αποκτούσαν ιδιότητα υποχρεωτικώς υπακτέα στην ασφάλιση του ΕΦΚΑ, οι ακαθάριστες συντάξεις (κύριες και επικουρικές) καταβάλλονταν μειωμένες κατά ποσοστό 30% για όσο χρονικό διάστημα απασχολούνταν ή διατηρούσαν την ανωτέρω ιδιότητα ή δραστηριότητα. Η μείωση της σύνταξης κατά 30%, εφαρμοζόταν μάλιστα ανεξαρτήτως εάν ο συνταξιούχος παρείχε εργασία με μειωμένη απασχόληση.
Από την 01.01.2024, ημερομηνία έναρξης ισχύος του νέου νόμου, καταργήθηκε η περικοπή του 30% της σύνταξης, αφήνοντας ακέραιο το ποσό της σύνταξης στους απασχολούμενους συνταξιούχους. Αντί της περικοπής θα παρακρατείται πλέον από τον μισθό τους ένας μη ανταποδοτικός πόρος υπέρ του e-ΕΦΚΑ. Περισσότερα για το νέο νομοθετικό πλαίσιο μπορείτε να διαβάσετε εδώ.
Στο παρόν άρθρο θα επικεντρωθούμε στους συνταξιούχους λόγω αναπηρίας, αναλύοντας το τι θα ισχύει πλέον με βάση το νέο νομοθετικό πλαίσιο και επισημαίνοντας τις διαφορές από το προηγούμενο νομοθετικό πλαίσιο. Με τον νέο νόμο καταργείται ρητώς η παρ. 4 του άρθρου 63 του ν. 2676/1999, όπως ίσχυε με την παρ. 1 του άρθρου 16 του Ν. 3863/2010. Υπενθυμίζεται ότι η παρ. 4 όριζε ότι «Εάν οι συνταξιούχοι αναπηρίας φορέων κύριας ασφάλισης, αναλάβουν εργασία ή αυτοαπασχολούνται, και κερδίζουν, ανάλογα με το βαθμό της αναπηρίας τους, περισσότερα από όσα κερδίζει υγιής απασχολούμενος, σύμφωνα με τους γενικούς όρους αμοιβής, διακόπτεται η σύνταξή τους ή οι συντάξεις τους, κύριες και επικουρικές».
Επομένως, από 1.1.2024 παύει πλέον ο έλεγχος των ασφαλιστικών οργάνων σχετικά με το ύψος αποδοχών/ εισοδήματος από την εργασία/ αυτοαπασχόληση των συνταξιούχων λόγω αναπηρίας (από κοινή νόσο, εργατικό ατύχημα, ατύχημα εκτός εργασίας, επαγγελματική νόσο) και οι συντάξεις αναπηρίας καταβάλλονται ανεξάρτητα του ύψους του εισοδήματος/αποδοχών και της περιστασιακής ή μη μόνιμης εργασίας υποχρεωτικώς υπακτέας στην ασφάλιση του e-ΕΦΚΑ.
Διευκρινίζεται επιπλέον ότι από το συνδυασμό των διατάξεων της παρ. 1 του άρθρου 114 και της περ. η του άρθρου 156 συνάγεται ότι η κατάργηση του ελέγχου των αποδοχών /εισοδήματος για τους απασχολούμενους συνταξιούχους λόγω αναπηρίας ισχύει από 1.1.2024 και καταλαμβάνει όλες τις περιπτώσεις των συνταξιούχων λόγω αναπηρίας που εργάζονται από την ημερομηνία αυτή και μετά, ανεξάρτητα του χρονικού σημείου ανάληψης της εργασίας (πριν ή μετά την 1.1.2024).
Υπενθυμίζεται ότι, σύμφωνα με τη διάταξη της παρ.1 του άρθρου 11Α του ν. 4387/2016, η οποία προστέθηκε στο άρθρο 11 του νόμου αυτού με το άρθρο 26 του Ν. 4997/2022, για την απονομή κύριας σύνταξης λόγω αναπηρίας από κοινή νόσο απαιτείται –εκτός των λοιπών προϋποθέσεων που ορίζονται στην εν λόγω διάταξη- η με οποιονδήποτε τρόπο διακοπή της υπακτέας στην ασφάλιση εργασίας.
Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι καταρχάς για να υποβάλει κάποιος ασφαλισμένος αίτηση για να συνταξιοδοτηθεί λόγω αναπηρίας, θα πρέπει να έχει διακόψει την απασχόλησή του (μισθωτή ή μη). Ωστόσο, αν στην συνέχεια επιθυμεί να απασχοληθεί και να αναλάβει υπακτέα στην ασφάλιση εργασία, η απασχόλησή του δεν συνεπάγεται την διακοπή ή αναστολή της σύνταξής του και ούτε θα ελέγχονται τα εισοδήματά – αποδοχές του, με αποτέλεσμα να λαμβάνει κανονικά την σύνταξη ανεξαρτήτως εισοδήματος.
Αξίζει μάλιστα να επισημανθεί ιδιαιτέρως ότι οι συνταξιούχοι λόγω αναπηρίας εξαιρούνται από την υποχρέωση καταβολής πόρου υπέρ ΕΦΚΑ κατά την διάρκεια της απασχόλησής τους. Καθίσταται, επομένως, φανερό ότι θεσπίζεται για πρώτη φόρα ενιαίος κανόνας σχετικά με την απασχόληση των συνταξιούχων λόγω αναπηρίας. Μέχρι σήμερα δεν επιτρεπόταν στους συνταξιούχους λόγω αναπηρίας να εργαστούν μετά τη συνταξιοδότησή τους παρά μόνο αν συνταξιοδοτούνταν από το π. ΙΚΑ. Με τη νέα ρύθμιση παρέχεται η δυνατότητα σε όλους τους συνταξιούχους λόγω αναπηρίας να εργαστούν και μάλιστα χωρίς να επιβαρύνονται με τον πόρο 10% υπέρ του e-ΕΦΚΑ.
*Το γραφείο μας διαθέτει μεγάλη εμπειρία σε πάσης φύσεως ζητήματα εργατικού και κοινωνικοασφαλιστικού δικαίου (απολύσεις, οφειλή δεδουλευμένων αποδοχών, διεκδίκηση υπερωριών και πάσης φύσης εργατικών απαιτήσεων, άκυρη απόλυση, παράσταση σε πάσης φύσεως εργατικές διαφορές, καταμέτρηση ενσήμων, υπολογισμός ποσού σύνταξης, υποβολή αίτησης συνταξιοδότησης, συντάξεις γήρατος, αναπηρίας, θανάτου κ.ο.κ). Για περαιτέρω νομικές συμβουλές ή για την ανάθεση της υπόθεσής σας στο γραφείο μας μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας στο τηλ. 2313 079293 ή με email στο info@siopi-law.gr. Σημειώνεται ότι απαγορεύεται βάσει Κώδικα περί Δικηγόρων η παροχή νομικών συμβουλών άνευ της ανάλογης αμοιβής (άρθρο 57 Ν. 4194/2013)*
Δάφνη I. Σιώπη
Δικηγόρος LLM
Τσιμισκή 52, Θεσσαλονίκη
Τ. 2313 079293, 6977 568673
Ε. info@siopi-law.gr, dsiopi@siopi-law.gr